Momenteel is Aarschot een onderwerp dat de aandacht heeft getrokken van miljoenen mensen over de hele wereld. Vanaf zijn oorsprong tot zijn huidige implicaties is Aarschot het onderwerp geweest van debatten, studies en onderzoeken die hebben geprobeerd de impact ervan op de moderne samenleving te ontcijferen. Of het nu vanuit historisch, wetenschappelijk, sociaal of cultureel perspectief is, Aarschot heeft de belangstelling gewekt van deskundigen op verschillende terreinen, die tijd en moeite hebben gestoken in het begrijpen van de invloed ervan op ons leven. In dit artikel zullen we ons verdiepen in de fascinerende wereld van Aarschot en de vele facetten ervan verkennen, waarbij we de relevantie en projectie ervan in de huidige context analyseren.
Stad in België | |||
---|---|---|---|
Geografie | |||
Gewest | Vlaanderen | ||
Provincie | Vlaams-Brabant | ||
Arrondissement | Leuven | ||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
63,04 km² (2022) 67,39% 17,7% 14,9% | ||
Coördinaten | 50° 59' NB, 4° 50' OL | ||
Bevolking (bron: Statbel) | |||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
31.138 (01/01/2024) 49,01% 50,99% 493,9 inw./km² | ||
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 16,64% 59,74% 23,62% | ||
Buitenlanders | 5,77% (01/01/2024) | ||
Politiek en bestuur | |||
Burgemeester | Gwendolyn Rutten (Iedereen Aarschot) | ||
Bestuur | Iedereen Aarschot, N-VA | ||
Zetels CD&V N-VA Iedereen Aarschot Groen Vlaams Belang |
31 9 4 12 2 4 | ||
Economie | |||
Gemiddeld inkomen | 23.052 euro/inw. (2021) | ||
Werkloosheidsgraad | 4,58% (jan. 2019) | ||
Overige informatie | |||
Postcode 3200 3200 3201 3202 |
Deelgemeente Aarschot Gelrode Langdorp Rillaar | ||
Zonenummer | 013 - 016 - 014 | ||
NIS-code | 24001 | ||
Politiezone | Aarschot | ||
Hulpverleningszone | Oost Vlaams-Brabant | ||
Website | www | ||
Detailkaart | |||
ligging binnen het arrondissement Leuven in de provincie Vlaams-Brabant | |||
Foto's | |||
Onze-Lieve-Vrouwekerk. | |||
|
Aarschot is een stad in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De stad ligt in het arrondissement Leuven en telt ruim 31.000 inwoners, die Aarschottenaars[1] of ook kasseistampers worden genoemd.
Volgens een legende zou het toponiem Aarschot komen van Arendschot. Het verhaal gaat dat Aurelianus een arend neerschoot, en op de plek waar die vogel neergekomen is, zou Aarschot, of Arendschot, gesticht zijn. De plaats waar de bek van de vogel neergekomen zou zijn heet nu Bekaf.
Een andere verklaring vertrekt van de eerste schriftelijke vermelding van Aarschot in 1107 als Arescod. Deze naam is afgeleid van de Germaanse woorden "arnu" (= arend, dit kan eventueel ook verwijzen naar een persoonsnaam) en "skauta" (= bebost stuk hoger gelegen land, uitspringend in een moerassig terrein). Deze verklaring past ook perfect in de Aarschotse topografie.
Een derde verklaring ten slotte stelt dat de naam afkomstig is van de woorden Arend en schot, een afgebakende ruimte. Aarschot was dan aanvankelijk "een schuilplaats voor vee, waar tevens een arend werd gezien".
Zoals vele andere Vlaamse en Brabantse steden kwam Aarschot in 1488 in opstand tegen Maximiliaan van Oostenrijk. In 1488 werd Maximiliaan door de Bruggelingen gedwongen een verdrag te ondertekenen dat de Vlaamse rechten zou vastleggen. Zodra hij buiten het bereik van de Vlamingen was gaf hij echter opdracht om de opstand in de kiem te smoren. In 1489 stond er een leger van Mechelse collaborateurs voor de muren van Aarschot. De kasseistampers kwamen naar buiten en versloegen de Mechelaars verpletterend. Die avond was het kermis in Aarschot en bijna alle weerbare mannen waren dronken. Rond middernacht konden de Bourgondische troepen bijna zonder weerstand de stad veroveren.
Aan het begin van de Habsburgse periode werd het Land van Aarschot (de stad en de omliggende dorpen) een hertogdom. Deze titel had het van de koning van Spanje gekregen, waardoor Aarschot zo heel wat prestige verwierf. De stad had die titel gekregen omdat zij in die tijd een relatief welvarend handelsstadje was. Daar getuigen de twee jaarmarkten in Aarschot vandaag nog altijd van. Ook de grootte van het hertogdom wees op de belangrijke status die de stad in die tijd had, en zij was bovendien geen onderdeel van het hertogdom Brabant. Naast een hertog kent Aarschot ook nog een graaf. De hertogelijke titel was voornamelijk een eretitel, terwijl de graaf de leiding had in Aarschot. Het hertogelijk kasteel lag mogelijk, er bestaat geen uitsluitsel over, aan de Bonewijk (sommigen beweren dat de Bonewijk zelf het binnenplein van het kasteel was, maar dat is onwaarschijnlijk). Andere gebouwen, zoals de ’s Hertogenmolens, getuigen nog van de hertogelijke aanwezigheid in Aarschot. Het grafelijke kasteel is het kasteel van Schoonhoven.
De huidige hertog van Aarschot (sinds 15 augustus 2011) is Prins Leopold van Arenberg.[2] De huidige graaf van Aarschot, is gravin Schoonhoven D’Arschot.
Als eerste Vlaamse "martelarenstad" maakte Aarschot in augustus 1914 kennis met Duitse represailles tegen de burgerbevolking. De "parel van het Hageland" werd zo goed als volledig in brand gestoken en ruim 170 burgers werden gefusilleerd.
De aanleiding was een schietpartij op de avond van 19 augustus 1914 rond half zeven op de Grote Markt. De Duitse bevelhebber, generaal-majoor Johannes Stenger werd samen met twee officieren op het balkon van de woning van burgemeester Tielemans doodgeschoten. De Duitsers beweerden dat de zoon van de burgemeester Stenger in de rug had geschoten. Later onderzoek bewijst echter dat dit onmogelijk was: Stenger werd vooraan geraakt door een kogel die vermoedelijk was afgeketst op een van de huizen of mogelijk afgevuurd door in paniek geraakte Duitse soldaten. Een andere verklaring is dat hij door zijn kwalijke reputatie bij zijn ondergeschikten met opzet door hen werd doodgeschoten.
De gemeente werd rond 20 mei 1940 bezet door het Duitse leger en bevrijd op 7 september 1944. Burgers namen deel aan burgerlijke ongehoorzaamheid en gewapend verzet, zoals weerstander Lucien Meyer.[3]
Aarschot ligt langs de rivier de Demer op de grens van de Kempen en het Hageland. Haar patroonheilige is Sint-Rochus. Het uitzicht van Aarschot wordt gedomineerd door de hoge toren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk.
Door een Koninklijk Besluit van 17 september 1975 werd Aarschot gefuseerd met de volgende deelgemeenten: Gelrode, Langdorp, Rillaar en het gehucht Bloemse Hoeve van Begijnendijk.
Nr. | Naam | Opp. (km²) |
Inwoners (2020) |
Inwoners per km² |
NIS-code |
---|---|---|---|---|---|
1 | Aarschot | 19,48 | 15.262 | 784 | 24001A |
2 | Gelrode | 6,94 | 1.942 | 280 | 24001D |
3 | Langdorp | 20,68 | 7.486 | 362 | 24001B |
4 | Rillaar | 15,94 | 5.488 | 344 | 24001C |
In de middeleeuwen en hierna werd de ijzerzandsteen in de omstreken veelvuldig als bouwmateriaal gebruikt. Zijn warmbruine kleur is typisch voor oude Hagelandse gebouwen, zoals de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Aarschot. Deze werd in de jaren 70 van de 20e eeuw met steen van de Eikelberg uit Gelrode gerestaureerd.
In de jaren 30 van de 20ste eeuw deed men op de IJzerenberg een poging ijzererts te ontginnen op industriële schaal voor gebruik in hoogovens, maar het ijzergehalte bleek net te laag om rendabel te zijn.
Aarschot ligt in het Hageland. De hoogte loopt op tot 60 meter in het zuiden. Aarschot ligt aan de Demer. Belangrijke natuurgebieden zijn Meetshoven, Eikelberg, Achter Schoonhoven en 's Hertogenheide.
In Aarschot liggen het Stadspark en het Kloesebos. Daarnaast zijn er enkele parkachtige landgoederen, zoals Elzenhof, Liedeberg en Lindenberg.
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
---|---|---|
jaar | Aantal[4] | Evolutie: 1992=index 100 |
1992 | 26.496 | 100,0 |
1993 | 26.641 | 100,5 |
1994 | 26.920 | 101,6 |
1995 | 27.089 | 102,2 |
1996 | 27.118 | 102,3 |
1997 | 27.266 | 102,9 |
1998 | 27.304 | 103,0 |
1999 | 27.439 | 103,6 |
2000 | 27.495 | 103,8 |
2001 | 27.551 | 104,0 |
2002 | 27.663 | 104,4 |
2003 | 27.664 | 104,4 |
2004 | 27.701 | 104,5 |
2005 | 27.831 | 105,0 |
2006 | 27.864 | 105,2 |
2007 | 28.021 | 105,8 |
2008 | 28.128 | 106,2 |
2009 | 28.223 | 106,5 |
2010 | 28.405 | 107,2 |
2011 | 28.636 | 108,1 |
2012 | 28.755 | 108,5 |
2013 | 28.969 | 109,3 |
2014 | 29.074 | 109,7 |
2015 | 29.288 | 110,5 |
2016 | 29.529 | 111,4 |
2017 | 29.654 | 111,9 |
2018 | 29.965 | 113,1 |
2019 | 30.115 | 113,7 |
2020 | 30.183 | 113,9 |
2021 | 30.281 | 114,3 |
2022 | 30.594 | 115,5 |
2023 | 30.854 | 116,4 |
2024 | 31.138 | 117,5 |
De spotnaam van de Aarschottenaars is de kasseistampers.
Toen keizerin Maria Theresia in de 18e eeuw aan de macht kwam in de stad, heerste er onrust. De stadswacht patrouilleerde tijdens de nacht op de straten om de bewoners te beschermen tegen geweld en diefstal. De nachtwachters hadden vaak andere plannen om hun nachten te vullen: op café zitten drinken. Dit stelde de Aarschottenaars niet tevreden. Zij eisten daarom dat de stadswacht tijdens hun nachtelijke patrouilles met hun klompen op de kasseien stampten. Zo kon iedereen horen dat ze daadwerkelijk hun job aan het doen waren in plaats van op café zitten te drinken. Zo kreeg de Aarschottenaar in de loop der tijd de naam "kasseistamper".
In het stadscentrum is een bioscoopcomplex (UGC), een stadsfeestzaal, een cultureel centrum (CC Het Gasthuis) met verscheidene theaterzalen, en een jeugdcentrum (De Klinker), dat onderdak biedt aan de jeugddienst, een concertclub, het jeugdhuis en verscheidene repetitielokalen. In de jaren 80 speelde discotheek Happy House in de Tielemansstraat een belangrijke rol in de ontwikkeling en verspreiding van Belgische new wave en vooral new beat.
|
|
Burgemeester was André Peeters (CD&V). Hij leidde een coalitie bestaande uit CD&V, Open VLD en sp.a. Samen vormden ze de meerderheid met 20 op 29 zetels.
Burgemeester is Gwendolyn Rutten (Open VLD). Zij leidt een coalitie bestaande uit Open VLD, sp.a en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 17 op 29 zetels.
Partij | 10-10-1976[6] | 10-10-1982[6] | 9-10-1988[6] | 9-10-1994[6] | 8-10-2000[6] | 8-10-2006[7] | 14-10-2012[8] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 31 | |
CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V2 | 41,931 | 13 | 35,151 | 11 | 32,431 | 11 | 33,611 | 11 | 29,51 | 10 | 31,18A | 11 | 31,72 | 12 | 23,12 | 7 | 26,12 | 9 | |
VU1 / CD&V+N-VAA / N-VA2 | 9,071 | 2 | 7,161 | 1 | 6,61 | 1 | - | - | 18,862 | 6 | 10,92 | 3 | 15,12 | 4 | |||||
PVV1 / VLD2 / Open Vld3 / Iedereen AarschotB | 32,031 | 10 | 31,991 | 10 | 32,651 | 11 | 29,492 | 10 | 26,542 | 9 | 22,462 | 7 | 14,593 | 4 | 29,73 | 10 | 33,6B | 12 | |
SP1 / sp.a2 / Iedereen AarschotB | 15,881 | 4 | 25,71 | 7 | 20,51 | 6 | 22,471 | 7 | 20,661 | 7 | 16,52 | 5 | 14,572 | 4 | 13,42 | 4 | |||
Agalev1 / Groen2 | - | - | 4,41 | 0 | 6,691 | 1 | 6,021 | 1 | 7,632 | 1 | 7,342 | 2 | 11,82 | 3 | 10,12 | 2 | |||
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 | - | - | 3,431 | 0 | 5,311 | 0 | 9,231 | 2 | 13,782 | 4 | 6,22 | 1 | 8,82 | 2 | 12,82 | 4 | |||
PVDA | - | - | - | - | - | - | - | - | 2,3 | 0 | |||||||||
PVD | - | - | - | - | - | 5,63 | 1 | 3,64 | 0 | - | - | ||||||||
Anderen(*) | 1,08 | 0 | - | - | 2,44 | 0 | 8,05 | 0 | 2,84 | 0 | 3,11 | 0 | 2,3 | 0 | - | ||||
Totaal stemmen | 18621 | 18214 | 19893 | 20483 | 21024 | 21461 | 21631 | 22385 | 15317 | ||||||||||
Opkomst % | 95,39 | 93,72 | 93,56 | 94,44 | 92,03 | 92,7 | 62,0 | ||||||||||||
Blanco en ongeldig % | 3,36 | 5,33 | 4,28 | 4,66 | 4,37 | 4,33 | 4,66 | 3,8 | 1,1 |
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1976: KPB (1,08%) / 1994: SWA (2,44%) / 2000: AREND (4,93%), OSKAAR (3,12%) / 2006: ELVIS (2,03%), IA.IA. (0,81%) / 2012: LDD (2,18%), Gemeentebelangen (0,93%) / 2018: ANDERS (2,3%)
Partij | Naam | Naamstemmen | Nr. | |
---|---|---|---|---|
Iedereen Aarschot | Gwendolyn Rutten | 2.487 |
1
| |
CD&V | Nele Pelgrims | 1.674 |
2
| |
CD&V | Mattias Paglialunga | 1.475 |
3
| |
Iedereen Aarschot | Jill Schellens | 1.375 |
4
| |
Iedereen Aarschot | Gerry Vranken | 1.104 |
5
| |
Iedereen Aarschot | Nicole Van Emelen | 1.076 |
6
| |
CD&V | Dries Van Horebeek | 888 |
7
| |
Iedereen Aarschot | Kurt Lemmens | 856 |
8
| |
N-VA | Annick Geyskens | 806 |
9
| |
CD&V | Leo Janssens | 776 |
10
| |
Vlaams Belang | Nico Creces | 735 |
11
| |
N-VA | Stef Van Caster | 707 |
12
| |
Iedereen Aarschot | Isabelle Dehond | 693 |
13
| |
CD&V | Gerda Vandegaer | 624 |
14
| |
Iedereen Aarschot | Ronny De Rijck | 570 |
15
| |
Groen | Thomas Salaets | 561 |
16
| |
Groen | Petra Vanlommel | 517 |
17
| |
Iedereen Aarschot | Tom Vanderstappen | 500 |
18
| |
Iedereen Aarschot | Liesbeth Roelants | 491 |
19
| |
CD&V | Ansje Vicca | 476 |
20
| |
Iedereen Aarschot | Cindy Symons | 451 |
21
| |
Iedereen Aarschot | Els Wauters | 450 |
22
| |
Iedereen Aarschot | Hanne Goossens | 442 |
23
| |
CD&V | Elke Peeters | 405 |
24
| |
CD&V | Berdien Verbrugge | 405 |
25
| |
CD&V | Rozane De Cock | 398 |
26
| |
Vlaams Belang | Joke Hoornaert | 308 |
27
| |
N-VA | Julien Heylen | 301 |
28
| |
N-VA | Klaartje Bruyninckx | 265 |
29
| |
Vlaams Belang | Peggy De Jonge | 228 |
30
| |
Vlaams Belang | Guido Vencken | 227 |
31
|
Aarschot staat in de streek bekend als scholen- en winkelcentrum en er is een vrij uitgebreid industrieterrein. In het centrum zijn er tal van winkels die zich langs de invalstraten naar de Grote Markt vestigden. De stad heeft echter heel wat leegstand in het centrum. Sinds begin 2014 heeft de stad een reglement opgesteld dat het openen van pop-up stores op korte termijn moet promoten.[9] Dit reglement heeft tot doel de leegstand op korte termijn terug te brengen. In het Hageland is Leuven de dominante handelsstad met een ruimer en gevarieerder aanbod. Aarschot is tevens gekend van een aantal grote winkeloppervlaktes. Een aantal tuincentra vestigden zich op de baan naar Rillaar. In de buurt van Aarschot situeert zich ook het Gouden Kruispunt (Tielt-Winge). Dit is een handelsconcentratie met meer dan 60 winkels.In 2015 werd gestart met de bouw van kmo-zone De Witte Molen.
Door het zuiden van de gemeente loopt de autosnelweg A2/E314, die ter hoogte van Aarschot een op- en afrit heeft. De stad ligt op het kruispunt van de gewestwegen N10 en N19. Rond het centrum loopt de ringweg R25.
Het Station Aarschot staat langs spoorlijn 35, de lijn van Hasselt naar Leuven.
Ourodenberg, Begijnendijk, Betekom, Gelrode, Nieuwrode, Rillaar, Langdorp