Arkprijs van het Vrije Woord

In de wereld van vandaag heeft Arkprijs van het Vrije Woord een ongekende relevantie verworven en is het een onderwerp geworden dat van belang is voor een breed scala aan mensen en disciplines. Of het nu gaat om Var1 als prominent figuur in de geschiedenis, als sleutelconcept in een vakgebied, of als een belangrijke gebeurtenis vandaag de dag, zijn impact valt niet te ontkennen. In dit artikel zullen we ons verdiepen in het universum van Arkprijs van het Vrije Woord, waarbij we de oorsprong, evolutie en de invloed ervan op verschillende aspecten van de samenleving onderzoeken. Van zijn verschijning tot zijn hedendaagse relevantie is Arkprijs van het Vrije Woord het onderwerp geweest van analyse en debat, waardoor een enorme schat aan kennis is voortgekomen die het verdient om in detail te worden onderzocht.

Arkprijs van het Vrije Woord
Uitgereikt door Arkcomité van het Vrije Woord
Land Vlag van België België
Locatie De Zwarte Panter, Antwerpen
Eerst uitgereikt 1951
Officiële website
Portaal  Portaalicoon   Mens & maatschappij

De Arkprijs van het Vrije Woord is een symbolische prijs die mensen bekroont die zich actief inzetten voor de vrijheid van denken.[1] De Arkprijs wordt elk jaar uitgereikt op de vooravond van Hemelvaartsdag in de Antwerpse galerie De Zwarte Panter.[2] Sinds 2021 wordt de prijs uitgereikt in het Huis van Herman Teirlinck. Er is geen geldbedrag aan verbonden, maar de namen van de laureaten worden gegrift in de Ark, een kunstwerk dat wordt bewaard in het Letterenhuis in Antwerpen.[3]

Geschiedenis

In 1951 werd de Arkprijs in het leven geroepen door Herman Teirlinck en de redactie van het Nieuw Vlaams Tijdschrift (NVT) om te verhinderen dat ideologische bekrompenheid de vrijheid van meningsuiting en denken zou inperken.[4] Concrete aanleiding was het toekennen van de Prijs voor Letterkunde van de Provincie Antwerpen aan Marnix Gijsen voor zijn roman Het boek van Joachim van Babylon. Dit boek stond op de index en priester Joris Baers tekende protest aan omdat het "de grondslagen van de morele gaafheid aantast". Het provinciebestuur volgde zijn oordeel en Gijsen kreeg de prijs niet.[5] De prijs was van meet af aan een morele erkenning voor een zoeker naar waarheid, vrijheid en eerlijkheid.

In 1982 werd in de aanloop naar het opdoeken van het NVT de stichting Arkcomité van het Vrije Woord opgericht om de prijs veilig te stellen. De stichtende leden waren Willy Calewaert, Walter Debrock, Lukas De Vos (in 1978 aangetrokken als NVT-redactiesecretaris), Marc Galle, Henri-Floris Jespers, Herman Liebaers, Maurits Naessens, Hugo Raes, Karel Van Miert, Eddy van Vliet, Willy Vaerewijck en Julien Weverbergh.[6] Het Arkcomité werd achtereenvolgens voorgezeten door Walter Debrock, Michel Oukhow, Raymond Detrez, Lukas De Vos en Josef Asselbergh.

In 2000 bood het Arkcomité in de publicatie Een onberaamd verbond een overzicht geboden van de afgelopen 50 jaar en neemt zich in de inleiding voor om De Taak van August Vermeylen voort te zetten: 'Een geboeide waarheid erkennen wij niet. Een vrij man is onze vriend.' De prijs werd lang als antiklerikaal gezien, maar in 2015 verklaarde Lukas De Vos dat de prijs vooral "een dwarsligger bekroont, een eigenzinnig mens, een consequent voorvechter van een open en kritiseerbaar debat."[7]

Laureaten