In de wereld van vandaag is Brussel (stad) een onderwerp/concept/persoon die grote relevantie en belangstelling heeft gekregen in verschillende gebieden van de samenleving. Of het nu gaat om de politiek, de wetenschap, de kunst of het dagelijks leven, Brussel (stad) heeft een voor en na gemarkeerd in de manier waarop mensen verschillende aspecten van het leven waarnemen en benaderen. De impact ervan blijkt uit de manier waarop gesprekken zich ontwikkelen, uit de aanpak van bepaalde problemen of uit de manier waarop beslissingen worden genomen. Brussel (stad) heeft voor controverse, inspiratie, reflectie en actie gezorgd en is een sleutelelement geworden om de complexiteit van de wereld van vandaag te begrijpen. In dit artikel zullen we de impact van Brussel (stad) onderzoeken en de invloed ervan op verschillende gebieden analyseren, evenals de mogelijke implicaties ervan voor de toekomst.
Stad in België ![]() | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
Grote Markt | |||
Geografie | |||
Gewest | ![]() | ||
Arrondissement | Brussel-Hoofdstad | ||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
33,09 km² (2023) 11% 20,97% 68,03% | ||
Coördinaten | 50° 51' NB, 4° 21' OL | ||
Bevolking (bron: Statbel) | |||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
196.828 (01/01/2024) 50,97% 49,03% 5948,89 inw./km² | ||
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 21,69% 67,28% 11,03% | ||
Buitenlanders | 39,41% (01/01/2024) | ||
Politiek en bestuur | |||
Burgemeester | Philippe Close (PS) | ||
Bestuur | PS-Vooruit, MR+, Les Engagés-CD&V | ||
Zetels PS-Vooruit MR+ PTB-PVDA Ecolo-Groen Les Engagés-CD&V Team Fouad Ahidar-BXL+ |
49 19 11 7 7 3 2 | ||
Economie | |||
Gemiddeld inkomen | 15.308 euro/inw. (2022) | ||
Werkloosheidsgraad | 18,24% (jan. 2019) | ||
Overige informatie | |||
Postcode 1000 1020 1120 1130 |
Deelgemeente Brussel Laken Neder-Over-Heembeek Haren | ||
Zonenummer | 02 | ||
NIS-code | 21004 | ||
Politiezone | Brussel Hoofdstad Elsene | ||
Hulpverleningszone | DBDMH | ||
Website | www | ||
Detailkaart | |||
![]() | |||
ligging in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest | |||
Foto's | |||
![]() | |||
Atomium | |||
![]() | |||
Jubelpark | |||
|
De stad Brussel (Frans: Bruxelles of Ville de Bruxelles) is de hoofdstad van België, van de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De gemeente telt ruim 196.000 inwoners, waarvan ongeveer een derde in de historische Vijfhoek woont, ongeveer de helft in de noordelijke uitbreiding, in de deelgemeentes Laken, Neder-over-Heembeek en Haren en de rest in de buurten rond de Louizalaan, het Ter Kamerenbos (samen de zuidelijke uitbreiding) en in de oostelijke uitbreiding, de Europese wijk, waarvan het grootste gedeelte ook bij de gemeente hoort.
De gemeente Brussel is naar het inwoneraantal de op vier na grootste gemeente in België. Het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest, vaak ten onrechte Brussel genoemd, omvat in totaal 19 gemeenten met ongeveer 1,2 miljoen inwoners. Het stedelijk gebied, inclusief de voorsteden, telt ruim 1,8 miljoen inwoners en is daarmee het grootste van het land.
De plaatsnaam "Brussel" komt van "Bruocsella" (in het Frankisch: bruoc + sella), wat evolueerde tot "Broekzele", wat betekent "nederzetting (zele) bij het moeras (broek)".[1]
Brussel ontstond rond een burcht op een eiland in de Zenne. Toen de stad uitdeinde bouwde men een eerste stadsomwalling, waarvan nog enkele delen bewaard zijn gebleven. Al snel bleek deze te klein en een tweede vijfhoekige stadsomwalling werd gebouwd. Deze omvatte zeven heuvels: de Koudenberg, de St.-Michielsberg, de Warmoesberg, de Kunstberg, de St.-Pietersberg, de Zavel en de Kruidtuin. Van deze tweede omwalling blijft bovengronds alleen de toren van de Hallepoort; tijdens het bouwen van metrostation Munthof werden ondergrondse steunmuren teruggevonden.
De stad werd achtereenvolgens de hoofdstad van het hertogdom Brabant, de Zeventien Provinciën, de Zuidelijke Nederlanden, het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (tezamen met Amsterdam), België, de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en is het bestuurlijk centrum van de Europese Unie.
In 1853 werd het gebied van de Europese Wijk aangehecht met de oostelijke uitbreiding van Brussel, in 1864 volgden het Ter Kamerenbos en de erheen lopende Louizalaan met de zuidelijke uitbreiding van Brussel en in 1921 kende de gemeente zijn grootste uitbreiding met de aanhechting van Haren, Laken, Neder-Over-Heembeek en de noordelijke uitbreiding.
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief Laken, Haren en Neder-over-Heembeek.
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
---|---|---|
jaar | Aantal[2] | Evolutie: 1992=index 100 |
1992 | 135.435 | 100,0 |
1993 | 134.243 | 99,1 |
1994 | 134.824 | 99,5 |
1995 | 135.647 | 100,2 |
1996 | 133.103 | 98,3 |
1997 | 133.845 | 98,8 |
1998 | 134.046 | 99,0 |
1999 | 134.243 | 99,1 |
2000 | 133.859 | 98,8 |
2001 | 134.395 | 99,2 |
2002 | 136.730 | 101,0 |
2003 | 139.501 | 103,0 |
2004 | 141.312 | 104,3 |
2005 | 142.853 | 105,5 |
2006 | 144.784 | 106,9 |
2007 | 145.917 | 107,7 |
2008 | 148.283 | 109,5 |
2009 | 153.377 | 113,2 |
2010 | 157.673 | 116,4 |
2011 | 163.210 | 120,5 |
2012 | 166.497 | 122,9 |
2013 | 168.576 | 124,5 |
2014 | 170.407 | 125,8 |
2015 | 175.534 | 129,6 |
2016 | 178.552 | 131,8 |
2017 | 176.545 | 130,4 |
2018 | 179.277 | 132,4 |
2019 | 181.726 | 134,2 |
2020 | 185.103 | 136,7 |
2021 | 186.916 | 138,0 |
2022 | 188.737 | 139,4 |
2023 | 194.291 | 143,5 |
2024 | 196.828 | 145,3 |
Door het internationale karakter van Brussel en het grote aantal buitenlanders en bewoners uit Vlaanderen en Wallonië zijn er in Brussel nog maar weinig echte Brusselaars te vinden. Ze kregen zelfs een speciale benaming. Zo is een Ketje een oorspronkelijke inwoner van Brussel die er samen met zijn beide ouders geboren en getogen is. Een Zinneke is er eveneens geboren, doch heeft slechts één ouder die zich Ketje mag noemen. Kenmerkend is hun taalgebruik. Het oorspronkelijke Brussels is een Brabants dialect. Het kenmerkt zich taalkundig gezien door de vele leenwoorden uit het Frans en door Franse uitspraak van Nederlandse woorden. Het ontwikkelde zich uit de lokale variant van het Middelnederlands dat er in de Middeleeuwen gesproken werd. Er bestaat ook een Brusselse variant van het Frans. Daarin vindt men vele leenwoorden uit het Nederlands en door het Nederlands beïnvloede uitspraak. In het artikel over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is meer informatie te vinden over het gebruik van de beide officiële talen in Brussel.
Het bestuur van de stad Brussel bestaat anno 2025 uit PS-Vooruit, MR+, Les Engagés-CD&V. [3] [4]
Functie en bevoegdheden | Naam | Partij | |
---|---|---|---|
Burgemeester Veiligheid, stadsontwikkeling, nabijheid, burgerbetrekkingen, communicatie en juridische Zaken [5] |
Philippe Close | PS | |
Eerste schepen Sport, openbaar en historisch erfgoed, groene ruimtes en dierenwelzijn |
Florence Frelinx | MR | |
Tweede schepen Openbaar onderwijs, jeugd en kinderopvang |
Faouzia Hariche | PS | |
Derde schepen Stedenbouw, openbare ruimte, wegenwerken, mobiliteit en Nederlandstalig onderwijs |
Anaïs Maes | Vooruit | |
Vierde schepen Burgerlijke stand, senioren en smart city-beleid |
Clémentine Buggenhout | MR | |
Vijfde schepen Economie, werkgelegenheid, handel en gemeentelijke uitrusting |
Didier Wauters | Les Engagés | |
Zesde schepen Wonen, gelijke Kansen, toerisme en grote evenementen. |
Delphine Houba [6] | PS | |
Zevende schepen Financiën en openbare netheid |
Anas Ben Abdelmoumen | PS | |
Achtste Schepen Klimaat, duurzame wijkcontracten, burgerparticipatie en Nederlandstalige aangelegenheden |
Frederik Ceulemans | Open VLD | |
Negende schepen Voorzitter van het OCMW van Brussel |
David Weytsman | MR |
De verkiezingen vinden alle zes jaar op de tweede zondag van oktober plaats.[7]
Op 1 januari 1983 verloren de Brusselse liberalen hun burgemeesterszetel die ze al van voor de Belgische onafhankelijkheid in handen hadden en werd voor het eerst een socialist burgemeester van Brussel. Zie voor een overzicht van alle burgemeesters van Brussel de lijst van burgemeesters van Brussel.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 werd het kartel PS-sp.a de grootste met 18 zetels, gevolgd door het cdH (in feite het kartel cdH-CD&V) met 10 zetels. Derde werd het kartel MR-Open Vld met eveneens 10 zetels; Ecolo-Groen werd vierde met 7 zetels. Tot slot behaalde het FDF 3 zetels en de N-VA 1 zetel. Hierop werd een paarse meerderheid gevormd tussen PS-sp.a en MR-Open Vld, goed voor 28 van de 49 zetels. Op 9 juni 2017 stapte de sp.a echter uit de coalitie wegens onregelmatigheden betreffende de toenmalige burgemeester Yvan Mayeur met betrekking tot daklozenorganisatie Samusocial. Sindsdien is Philippe Close burgemeester van Brussel-stad.
Partij of kartel | 10-10-1976[8] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[9] | 14-10-2012[10] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 49 | % | 47 | % | 47 | % | 47 | % | 47 | % | 47 | % | 49 | % | 49 | % | 49 | |
PTB-PVA1/ PTB-PVDA2/ PTB*PVDA+3/ PTB*PVDA4/ PTB-PVDA5 | 0,721 | 0 | 0,181 | 0 | 0,251 | 0 | 0,701 | 0 | 0,592 | 0 | 0,633 | 0 | 1,563 | 0 | 11,584 | 6 | 13,375 | 7 | |
PS1/ PS-sp.aB/ PS-VooruitC | 16,671 | 8 | 9,531 | 5 | 13,81 | 7 | 16,141 | 9 | 23,391 | 13 | 31,341 | 17 | 29,12B | 18 | 28,381 | 17 | 28,08C | 16 | |
SP1/ sp.a-Spirit-GroenA/ PS-sp.aB/ Change.Brussels2/ Vooruit.Brussels3/ PS-VooruitC | - | 3,131 | 0 | 2,631 | 0 | - | - | 5,91A | 2 | 3,222 | 1 | ||||||||
Agalev1/ sp.a-Spirit-GroenA/ Ecolo-GroenC | - | 0,621 | 0 | - | - | 3,261 | 1 | 12,39C | 7 | 16,81C | 9 | 13,04C | 7 | ||||||
Ecolo1/ Ecolo-GroenC | - | 5,751 | 2 | 7,611 | 3 | 7,551 | 3 | 17,121 | 9 | 9,711 | 4 | ||||||||
FDF1/ DéFI2/ DéFI&Vous3 | 27,281 | 15 | 16,801 | 9 | 11,751 | 6 | 10,311 | 5 | 27,67E | 16 | 18,18F | 10 | 7,631 | 3 | 7,552 | 3 | 2,563 | 0 | |
PL-LPD/ PRL-IC1/ PRL2/ LBE/ Renouveau BruxelloisF/ MR-VLDG/ MR+K | 16,96D | 9 | 26,081 | 15 | 23,862 | 13 | 18,042 | 10 | 17,89G | 10 | 13,87G | 7 | 21,16K | 11 | |||||
PVV1/ CVP-VLDH/ Bon-VLD2/ VLD-Vivant3 | 3,671 | 1 | 5,172 | 2 | 5,54H | 2 | - | 3,463 | 1 | ||||||||||
PSC-CVPI/ CVP-VLDH/ cdH-CD&V+J/ Les Engagés-CD&VL | 25,22I | 13 | 20,55I | 12 | - | 9,17I | 4 | 21,444 | 11 | 18,014 | 10 | 9,29J | 5 | 6,65L | 3 | ||||
PSC-CVPI/ PSC-CVB2/ BSC-CVB3/ cdH4/ cdH-CD&V+J/ Les Engagés-CD&VL | 26,782 | 15 | 23,383 | 13 | |||||||||||||||
VU-KD-LB1/ VU2/ VU-ID3/ N-VA4 | - | 5,311 | 2 | 3,512 | 1 | 2,932 | 0 | 3,893 | 1 | - | 4,344 | 1 | 3,704 | 1 | 2,394 | 0 | |||
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 | - | - | 1,171 | 0 | 3,251 | 1 | 5,331 | 2 | 5,342 | 2 | 2,202 | 0 | 1,612 | 0 | 1,502 | 0 | |||
Team Fouad Ahidar-BXL+ | - | - | - | - | - | - | - | - | 10,77 | 5 | |||||||||
FN | - | - | 1,02 | 0 | 9,28 | 4 | 2,96 | 0 | 2,84 | 0 | - | - | - | ||||||
UDB | - | 0,24 | 0 | - | - | 3,25 | 1 | - | - | - | - | ||||||||
PCB-KPB1 / PCB-KP2 | 3,531 | 1 | 1,532 | 0 | - | - | - | - | - | - | - | ||||||||
UDRT-RAD | - | 4,05 | 1 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
LTB | 7,7 | 3 | - | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
Anderen(*) | 1,91 | 0 | 2,54 | 0 | 2,45 | 0 | 2,87 | 0 | 3,38 | 0 | 1,15 | 0 | 6,86 | 0 | 4,00 | 0 | 0,49 | 0 | |
Totaal stemmen | 83.742 | 70.103 | 62.751 | 56.648 | 57.802 | 67.645 | 67.155 | 74.606 | 74.328 | ||||||||||
Opkomst % | 83,98 | 81,56 | 81,11 | 84,14 | 80,32 | 82,85 | 76,87 | ||||||||||||
Blanco en ongeldig % | 6,15 | 7,32 | 6,67 | 4,05 | 6,35 | 4,90 | 5,81 | 5,55 | 5,57 |
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen, rode letters duiden de kartels aan.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1976: MERGAM / 1982: FNK (1,63%), ECO-BXL (0,52%), Depha (0,31%), RPR-KVV (0,08%) / 1988: PFN (1,4%), EVA (0,85%), PLI (0,2%) / 1994: Demare (1,55%), Merci (0,62%), Plus (0,51%), RDB (0,19%) / 2000: FNB (1,75%), Vivant (1,63%) / 2006: UNIE (0,14%), Verleyen (0,20%), PH-HP (0,16%), Parti Solutions (0,35%), Force Citoyenne (0,3%) / 2012: Islam (2,9%), Pirates-Piraten (1,38%), Egalité (1,13%), Parti Populaire (0,76%), Belg-Unie (0,69%) / 2018: Islam (1,6%), Plan B (0,87%), La Droite (0,69%), Salem (0,55%), Citoyen d'Europe M3E (0,29%) / 2024: Vista CollectifCitoyen (0,49%)
Voor Brussel, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet-Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijk stemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat niet komt opdagen, ondanks de stemplicht, erg hoog zodat het totale aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, in de 19 gemeenten van het gewest slechts 44,66% van het aantal inwoners bedraagt. Brussel scoort slechter met een verhouding van 40,33% uitgebrachte stemmen/inwoners.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012 was de verhouding kiezers/inwoners en absenteïsme als volgt:
Ter vergelijking:
Brussel wordt vaak beschouwd als de de facto hoofdstad van de Europese Unie. Het Europees Parlement vergadert hoofdzakelijk in Brussel en de stad is tevens de vestigingsplaats van de Europese Commissie en de Raad van de Europese Unie. Ook het Europees Economisch en Sociaal Comité, het Europees Comité van de Regio's en talrijke Europese agentschappen zijn in Brussel gevestigd.
De meeste Europese instellingen zijn gegroepeerd in de Leopoldswijk, of ook de Europese Wijk genoemd. Om deze instellingen te huisvesten werden tal van nieuwe wolkenkrabbers opgetrokken als het Berlaymontgebouw, het Justus Lipsius-gebouw, de Madoutoren, het Karel de Grote-gebouw, het Lexgebouw, het Europagebouw, Résidence Palace, The One en talrijke andere.
In de Brusselse deelgemeente Haren is het hoofdkwartier van de NAVO gevestigd, alsmede de hoofdzetel van EUROCONTROL.
Enkele kerken zijn onder andere:
Brussel heeft zoals veel andere Belgische steden een levendig uitgaansleven. Vele uitgaansgelegenheden liggen verspreid over de stad, maar in het centrum is vooral het gebied rond de Beurs en het Sint-Goriksplein bekend als uitgaansbuurt. Enkele bekende cafés zijn Den Coninck van Spaignien, biercafé Délirium, à la Mort Subite, Le Poechenellekelder, en Het Goudblommeke in Papier.
Daarnaast zijn er in de stad vele restaurants, waarvan onder meer Alexandre, Comme Chez Soi, Sea Grill, Villa Lorraine en WY zijn onderscheiden met een of meerdere Michelinsterren.
Belangrijke zalen zijn de Ancienne Belgique, de Munt, de Beursschouwburg en de KVS. In 1993 vestigde zich het Kaaitheater, als een centrum voor dans, theater en performance, aan het Saincteletteplein. Sinds 2005 heeft Brussel ook een casino.
In 1987 werd het voormalige goederenstation Thurn en Taxis geklasseerd en kreeg het een culturele en recreatieve bestemming. Tot 2016 vond hier jaarlijks het festival Couleur Café plaats, dat sinds 2017 naar het Osseghempark verhuisde. Tegenover Thurn en Taxis, langs het Bécodok in de kanaalzone, organiseren sinds de jaren zeventig twee boten, Ric's Artboat en Ric's Riverboat, artistieke activiteiten, festiviteiten en culturele projecten.
Brussel kent bovendien een reeks cafés gericht op holebi's, die met name aan en rond de Kolenmarkt gelegen zijn, zoals Le Belgica, Le Soleil en Le Détour (voorheen L'Homo Erectus). Een feest voor deze doelgroep dat internationale aantrekkingskracht geniet is La Demence, dat sinds 1994 in de bekende technodiscotheek Fuse in de Blaesstraat wordt gehouden.[11]
Binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelden het Frans en het Nederlands als officiële talen. De meeste inwoners, forenzen, en 'vaste' buitenlanders gebruiken nochtans vooral het Frans als aanspreektaal. Deze gewoonte is ontstaan door de combinatie van de numerieke verhoudingen van de verschillende taalgroepen in Brussel, de relatieve meertaligheid van de Vlamingen in Brussel, en de relatief lagere kennis van andere talen onder de Franstaligen. Volgens onderzoek worden in Brussel opmerkelijk veel verschillende talen gesproken in thuisverband, en bestaan er ook veel taalgemengde gezinnen.
De economie van Brussel wordt gedomineerd door activiteiten in de dienstensector en de openbare instellingen. Vaak zijn die activiteiten verbonden met de hoofdstedelijke functie:
Een belangrijk zakendistrict is de Noordruimte (Espace Nord) ten noorden van het centrum, rond het Noordstation. Het gebied wordt gekenmerkt door hoogbouw. Ook direct ten oosten van het centrum wordt het stadsbeeld door kantoren (laagbouw) gedomineerd. Het Central Plaza gebouw dicht bij het Centraal Station heeft op 15 verdiepingen 23.000 m² kantoren.
Dankzij de aanwezigheid van de Europese instellingen hebben vele internationale bedrijven een vestiging in Brussel gekozen. Hierdoor is er in Brussel, ook in economisch mindere tijden, een stabiele grote vraag naar kantoorruimten. De stad is de op twee na belangrijkste zakenstad van Europa, na Londen en Parijs. Ook is Brussel een belangrijke congresstad en is de stad onlangs Washington DC voorbijgestreefd als belangrijkste diplomatenstad ter wereld.
Bekende winkelstraten zijn de Nieuwstraat, de Louizalaan en de Antoine Dansaertstraat. Een van de bekende winkelgalerijen in Brussel zijn de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen.
Vanwege de centrale ligging binnen België is Brussel via meerdere snelwegen bereikbaar. Zo hebben steden als Gent, Brugge, Antwerpen, Luik, Namen, maar ook Amsterdam, Rotterdam, Keulen, Parijs en Luxemburg wegverbindingen met Brussel.
De stad telt twee concentrische verkeersassen, onderling verbonden door grote lanen:
Op 28 juni 2015 werden de centrale lanen gedeeltelijk afgesloten en werd een zone van 50 ha in het centrum autovrij, het op een na grootste autovrije centrum van Europa, na Venetië.[12]
Reizigers kunnen gebruikmaken van verschillende treinstations. De belangrijkste voor het personenvervoer bevinden zich op de noord-zuidverbinding.
Alle nationale reizigerstreinen die Brussel aandoen, stoppen in Brussel-Noord, Brussel-Centraal en Brussel-Zuid. In Brussel-Kapellekerk en -Congres, die gesloten zijn op zaterdagen, zon- en feestdagen, houden enkel een paar stoptreinen halt. Alle treinen richting Namen en Luxemburg stoppen in station Brussel-Luxemburg en station Brussel-Schuman, nabij de Europese instellingen.
Vanuit Brussel zijn steden als Amsterdam, Rotterdam, Londen, Keulen, Parijs per trein binnen 2 tot 3 uur te bereiken. Rijsel (Lille) ligt zelfs binnen een uur sporen van Brussel. Een treinreis naar Frankfurt, Lyon en Straatsburg duurt 3-4 uur. Verder vertrekken er treinen naar Marseille, Montpellier en Nice.
De Brusselse metro telt 60 stations, verspreid over twee assen. Sinds april 2009 is er een metrolijn toegevoegd waardoor er meer en snellere verbindingen mogelijk zijn. Verder is er een uitgebreid tramnetwerk, met als zwaartepunt de noord-zuidverbinding (Zuidstation - Beurs - Noordstation, parallel met de noord-zuidverbinding van de treinen). Enkele tramverbindingen gaan tot de plaatsen in de Vlaamse Rand, zoals Groot-Bijgaarden, Tervuren, Drogenbos en Wezembeek-Oppem.
Een uitgebreid busnetwerk zorgt ervoor dat bijna elke plek in en rond het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met het openbaar vervoer bereikbaar is. Het lokale vervoer binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt hoofdzakelijk uitgevoerd door de MIVB. Het vervoer in relatie met Vlaanderen wordt hoofdzakelijk verzekerd door De Lijn, het vervoer naar Wallonië hoofdzakelijk door de TEC.
Daarnaast wordt er internationaal openbaar busvervoer aangeboden door Flixbus vanaf het Noordstation, Zuidstation en Heizel, en door Eurolines vanaf het Noordstation.[13]
Sint-Jans-Molenbeek, Anderlecht, Sint-Gillis, Elsene, Etterbeek, Sint-Lambrechts-Woluwe, Sint-Joost-ten-Node, Sint-Jans-Molenbeek, Laken