Chloorhexidine

In de wereld van vandaag is Chloorhexidine een onderwerp dat de aandacht heeft getrokken van miljoenen mensen in alle uithoeken van de planeet. Of het nu vanwege het historische belang, de relevantie ervan in de hedendaagse samenleving of de impact ervan op de toekomst is, Chloorhexidine is een onderwerp dat niemand onverschillig laat. Door de jaren heen is Chloorhexidine het onderwerp geweest van debat, uitgebreide studie en gedetailleerde analyse, wat heeft geresulteerd in een breed scala aan meningen en perspectieven. In dit artikel zullen we de verschillende facetten van Chloorhexidine verkennen, van zijn oorsprong en evolutie tot zijn invloed vandaag de dag, met als doel licht te werpen op een onderwerp dat over de hele wereld interesse en nieuwsgierigheid blijft wekken.

Esculaap
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.
Chloorhexidine
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van chloorhexidine
Structuurformule van chloorhexidine
Algemeen
Molecuul­formule C22H30Cl2N10
IUPAC-naam 1-amino-methylideen]aminohexylimino] methyl]imino-N-(4-chlorofenyl)-methaandiamine
Andere namen Fimeil, Hexadol, Hibitane, witte jodium, Nolvasan, Soretol, Sterilon, 1,6-bis(5-(p-chloorfenyl)biguanido)hexaan, 1,6-di(4'-chloorfenyldiguanido)hexaan, 1,1'-hexamethylene-bis-5-(p-chloorfenyl)biguanide
Molmassa 505,46 g/mol
SMILES
C1=CC(=CC=C1N/C(=N/C(=NCCCCCCN=C(N)/ N=C(\N)/NC2=CC=C(C=C2)Cl)N)/N)Cl
CAS-nummer 55-56-1
PubChem 9552079
Wikidata Q15646788
Waarschuwingen en veiligheids­maatregelen
SchadelijkSchadelijk voor de gezondheidMilieugevaarlijk
Gevaar
H-zinnen H315 - H319 - H334 - H335 - H410
EUH-zinnen geen
P-zinnen P261 - P273 - P305+P351+P338 - P342+P311 - P501
EG-Index-nummer 200-238-7
LD50 (ratten) (intraperitoneaal) 60 mg/kg
(intraveneus) 21 mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatie­toestand vast
Smeltpunt 134 °C
Oplosbaarheid in water 0,800 g/L
Goed oplosbaar in water
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal  Portaalicoon   Scheikunde

Chloorhexidine is een bactericide stof met twee chloorbenzeengroepen en twee biguanidinegroepen. Het is voor de meeste toepassingen zonder recept te krijgen.

De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.

Toepassingen en bijwerkingen

De stof heeft bacteriedodende eigenschappen en wordt om die reden in een concentratie van 0,05 - 4%[1] toegepast. Bijvoorbeeld in spoelmiddelen om cariës en om wondinfecties tegen te gaan. Verder wordt chloorhexidine gebruikt bij het tegengaan van infecties van oppervlakkige wonden. Het is een niet-vlekkend alternatief voor jodiumtinctuur en wordt daarom ook wel "witte jodium" genoemd. Chloorhexidine hecht zich aan de huid en blijft daar 6 tot 48 uur chemisch actief. De werking is gebaseerd op de vernietiging van het celmembraan van bacteriën. Een bekende toepassing is de 4% desinfecterende oplossing van de handen voor chirurgische ingrepen.

Toepassing als mondspoelmiddel heeft als nadelen dat het tong en tanden kan doen verkleuren en de smaak verandert. Als het gebruik wordt gestopt verdwijnt de verkleuring. Rapportages spreken ook van het optreden van smaakveranderingen en uitdroging van – en zweervorming aan – het mondslijmvlies. Ook kunnen de parotisklieren zwellen. Toepassing op wonden is beperkt mogelijk, omdat op den duur vanwege de giftigheid van het middel de genezing wordt belemmerd.

Tandpasta kan beter niet in combinatie met chloorhexidine gebruikt worden, in verband met chemische interactie.

Ook is het een middel dat gebruikt wordt bij blaasspoeling.[2]

Allergische reacties al bij 0,05% met mogelijkheid tot in shock kunnen gaan. Bij niet meteen en adequaat reageren/behandelen kan iemand komen te overlijden.

Overdosering

Overdosering van chloorhexidine komt slechts zelden voor: het wordt bij inwendig gebruik nauwelijks geabsorbeerd. Mocht het toch voorkomen, dan kunnen in dat geval ruime hoeveelheden melk, eiwitten of gelatine worden ingenomen, en zo nodig kan er een maagspoeling worden uitgevoerd.

Zouten

Chloorhexidine wordt nauwelijks toegepast in de basische vorm, waarvan de gegevens te vinden zijn in het sjabloon rechts. Slechts een tweetal zouten van chloorhexidine worden als antisepticum toegepast.

  • chloorhexidine-dihydrochloride
  • chloorhexidine-digluconaat