ISO 45001

ISO 45001 is een nieuwe ISO standaard in ontwikkeling die wordt uitgewerkt voor arbeidsgerelateerde veiligheid en gezondheid ("Arbo"). In internationale literatuur wordt dit "Occupational Health and Safety" (OHS) genoemd.

Inleiding

Meer dan 6300 mensen sterven elke dag aan beroepsgerelateerde ongevallen en ziektes, dat is bijna 2.3 miljoen ieder jaar. De negatieve gevolgen van beroepsgerelateerde ongevallen en ziekten zijn significant zowel voor de werkgever als voor de werknemer. Kosten die hiermee samenhangen zijn in onder andere productiviteitskosten, kosten voor gezondheidszorg, afname kwaliteit van leven, administratiekosten, verzekeringskosten (schadeloosstellingen en premies).

De Internationale Organisatie voor Standaardisatie (ISO) is bezig een nieuwe norm te ontwikkelen ten aanzien van gezondheid- en veiligheid zorgsystemen die organisaties kunnen helpen deze negatieve gevolgen te bestrijden door het verstrekken van een kader ter verbetering van de veiligheid van de werknemer, verminderen van risico's van de werkplek en betere veiliger arbeidsomstandigheden te creëren.

De standaard wordt momenteel ontwikkeld door een Comité van gezondheid en veiligheidsdeskundigen en zal andere generieke ISO-beheersysteem benaderingen zoals ISO 14001 en ISO 9001 volgen. Het zal ook rekening houden met andere internationale normen ter zake zoals OHSAS 18001, de internationale arbeidsorganisatie ILO-OSH-richtsnoeren, diverse nationale normen van de ILO internationale arbeidsnormen en conventies.

Structuur

De ISO 45001-norm zal gebruik maken van een gemeenschappelijke basis, structuur en definities die ook worden gebruikt voor de huidige herzieningen van ISO 14001 en ISO 9001, de ontwikkelde milieu en kwaliteit management systeem standaarden. De ISO 45001-norm staat tevens in verband met de Safety Culture Ladder (SCL) voorheen "veiligheidsladder". Dit is in lijn met wat "Annex SL" heet; de regels voor het ontwikkelen van alle ISO management standaarden. Dit zal betekenen dat de structuur van de standaard zal worden:

  1. Scope
  2. Normative references
  3. Terms and definitions
  4. Context of the organisation
  5. Leadership
  6. Planning
  7. Support
  8. Operation
  9. Improvement

Certificering

Zodra de ISO 45001 standaard is aanvaard als een officiële norm, moeten organisaties die gecertificeerd zijn voor OHSAS 18001, die zal worden ingetrokken, een aparte certificering voor ISO 45001, ILO-OSH of andere erkende certificeringen moeten aanvragen, na het verstrijken van hun bestaande certificering.

Geschiedenis

Voordat gekomen werd tot de ontwikkeling van de standaard 45001, zijn er diverse internationale programma’s en daarbinnen normen en standaarden ontwikkeld op het gebied van veiligheid. Voor een globaal overzicht van de evolutie tot ISO 45001 wordt hieronder een aantal van die programma’s geschetst die als scope het geheel van ‘safety management’ proces omvat, inclusief andere ISO programma’s die invloed zullen hebben op de uiteindelijke definitieve standaard.

Voorlopers Safety Management Programma's

Programma Jaar Ontwikkelaar Scope
ILO:

International labour Organization

1919/

1946

UN-agency - Official website tri-partite overleg: werknemers/ werkgevers/ overheid
NOSA: 5-star Safety management system 1968 National Occupational Safety Association (NOSA-SA) Oorspronkelijk veiligheid in hout fabriek in Zuid-Afrika, maar later ook toegepast in andere industrieën
OSHA:

Occupational Safety and Health Administration

1971 VS: department of labor - Official website Private sector werkgevers en werknemers + deels publieke sector
ISRS:

International Safety Ranking system

1976 Ontwikkelaar:Frank Bird et al., International Loss Control Institute (ILCI)

Standaarden mbt compliance + verantwoording
ISO 9001:

Quality management system

1987 ISO Kwaliteitsmanagement systemen
OSHA-VPP:

Volunteer Protection Program

1989 OSHA Programma binnen OSHA
ISO 14001:

Milieu

1996 ISO Milieumanagement systemen
BS 8800:

British standard

1996 British Standards institute (BSi) Group link Arbeidsgerelateerde gezondheid en veiligheid
OHSAS 18001:

Occupational Health and Safety Assessment Series

1999 Internationale OHSAS project group (Nationale Standaard of certificerings organisaties, universiteiten, adviseurs, secretariaat door BSi) Arbeidsgerelateerde gezondheid en veiligheid
ANSI Z10:

U.S.A. Standard

2005 American National Standards Institute Arbeidsgerelateerde gezondheid en veiligheid
OHSAS 18001:

Occupational Health and Safety Assessment Series

2007 OHSAS project group (secretariat BSi) Arbeidsgerelateerde gezondheid en veiligheid
ISO 31000:

Risicomanagement

2009 ISO Principes en richtlijnen voor Risicomanagement
ISO 22301:

Business continuity

2012 ISO Voorbereiding op en responsiviteit voor incidenten
ISO 45001:

Occupational health and safety

2018? ISO Arbeidsgerelateerde gezondheid en veiligheid

Het grootste deel van die veiligheidsmanagementsystemen waren lokale initiatieven of initiatieven voor beperkte doelgroepen of activiteiten in plaats van de gehele scope te bevatten van veiligheidsbeheersactiviteiten. Het werkterrein van die lokale initiatieven reikte meestal niet verder dan één of enkele landen.

Sommige veiligheidsmanagementsystemen waren internationaal aanvaard. Dit waren vaak systemen die ontwikkeld werden door individuele certificatieorganisaties DNV had zijn ‘OHSMS’, Lloyd’s zijn ‘SMS 8800’, BVQI zijn ‘SafetyCert’ en SGS had zijn ‘ISA 2000’. Er bleef echter discussie over de validiteit en de generieke toepasbaarheid van deze normen, waardoor het komen tot een algemeen geaccepteerde managementsysteem uitbleef. Men had daarbij de behoefte aan een systeem dat auditeerbaar en certificeerbaar is.

OHSAS 18001 de facto de standaard

De ogen voor het maken van arbo standaarden waren oorspronkelijk gericht op ISO. In 1996 was men op een internationale ISO- workshop, op 5 en 6 september ’96, die zich boog over het thema ‘Occupational Health and Safety’ tot de conclusie gekomen dat er niet echt behoefte was aan een ISO-standaard voor arbeidsveiligheid. In 1997 heeft het ‘Technical Management Board’ (TMB) van ISO het ontwikkelen van een veiligheidsmanagementsysteem echter uitgesteld. In 2000 werd het voorstel van de BSI (British Standards Institute) om een technische commissie op te zetten om de bestaande Britse arbo standaard BS 8800 om te zetten in een ISO standaard wederom niet opgevolgd. Hoewel 29 leden hadden voorgestemd hadden 20 leden tegengestemd en onder ISO regels kan het opvolgen van zo'n voorstel slechts worden gedaan bij een twee-derde meerderheid. Aansluitend werd door de TMB besloten dat het het nastreven van een aanbieding van de ILO (International Labour Office) om samen te werken op de laatste eigen project aan het ontwikkelen van een standaard op OHSMS voor ISO niet juist zou zijn.

Gezien het aldus uitblijven van een wereldwijd aanvaard veiligheidsmanagementsysteem, ontwikkelde het ‘British Standards Institution’ in 1999 een norm op het gebied van arbo management en noemde deze OHSAS 18001. De bedoeling van OHSAS 18001 was om deze voor elk bedrijf toepasbaar te laten zijn. Deze norm werd daarom ontwikkeld in nauwe samenwerking met andere standaardorganisaties, certificatieorganisaties en gespecialiseerde consultants en al snel werd deze standaard internationaal erkend en breed toegepast. In een groot aantal landen is OHSAS 18001 overgenomen als nationale norm. Ondertussen is de toepassing en bekendheid van OHSAS 18001 zodanig dat gesproken kan worden van een internationale norm.

ISO 45001 standaard

In 2013 is binnen ISO toch besloten om OHSAS 18001 te reviseren en als ISO-norm (ISO 45001) te integreren. Op internationaal niveau is een Project Committee ingericht (ISO/PC 283) die zich bezighoudt met de revisie. Deze ontwikkeling kost echter tijd want omdat het een ISO-norm betreft, heeft hij wereldwijde werking. Hij moet dus van toepassing zijn in landen als India, Bangladesh, waar men nog niet zo ver is met deze zaken, maar ook in landen als het Verenigd Koninkrijk of Nederland, waar veiligheid en gezondheid al redelijk op peil is. Het kost tijd die norm te harmoniseren voor alle landen die deelnemen in ISO. Op 14 januari 2016 is de Draft International Standard (DIS) gepubliceerd. De oorspronkelijke planning voor publicatie van ISO 45001 was 2016, echter dit is vertraagd wegens het vele commentaar dat is gegeven op de concept versie en de tijd die dat kostte om deze te behandelen tijdens de vergaderingen. Nadat de stemming over de eerste Draft International Standard (DIS)-versie negatief was verlopen, is het de ISO-normcommissie nog niet gelukt een tweede DIS-versie op te stellen. Eerder was de verwachting dat de tweede DIS-versie begin 2017 zou worden gepubliceerd. Tijdens de laatste vergadering is het echter niet gelukt om alle commentaren te bespreken en is er nog een derde vergaderronde nodig die gepland staat voor begin 2017. In plaats van met een definitief concept te kunnen komen zal er eerst een 2e concept versie gepubliceerd moeten worden voor commentaar die niet eerder dan april/mei 2017 kan worden gepubliceerd. De publicatie van de definitieve standaard verschuift hiermee naar begin 2018.

Het tijdschema ziet er als volgt uit:

Stadium Datum
DIS "Draft International Standard" 12 februari 2016
2e DIS "Draft International Standard" april/mei2017
FDIS (Finale "Draft International Standard") najaar 2017
Publicatie ISO 45001 begin 2018

Zodra de "Final Draft International Standard" (FDIS) versie wordt gepubliceerd kan alleen nog ja of nee worden gestemd en kan geen commentaar meer worden gegeven op de inhoud van de norm. Op het moment dat deze versie gepubliceerd is kan een audit worden uitgevoerd. Zodra dan de definitieve versie gepubliceerd is, kan een certificaat worden afgegeven.

Structuur ISO 45001 conform Annex SL

Onderstaand wordt de voorgestelde structuur van ISO 45001 weergeven, conform de structuur van Annex SL. In rood worden de specifieke zaken aangegeven voor arbo (milieu en kwaliteit hebben andere specifieke sub-clausules, zie voor een vergelijking Annex SL).

Nr. (sub)Clausule Nr. (sub)Clausule
4 Context van de organisatie 8 Uitvoering
4.1 Begrijpen van de organisatie en haar context 8.1 Planning en beheer van uitvoering
4.2 Begrip van de behoeften en verwachtingen van belanghebbenden 8.1.1 Algemeen
4.3 Bepalen van het toepassingsgebied van het Arbo management systeem

management system

8.1.2 Hiërarchie van beheersmaatregelen
4.4 Arbo management systeem 8.2 Beheer van wijzigingen
5 Leiderschap en medewerkers (worker particpants) 8.3 Uitbesteding
5.1 Leiderschap en toewijding 8.4 Inkoop
5.2 Arbo beleid 8.5 (Onder)aannemers
5.3 Organisatorische rollen, verantwoordelijkheden, rekenschap en bevoegdheden 8.6 Voorbereid zijn op noodsituaties en reactie
5.4 Participatie & consultatie 9 Prestatie evaluatie
6 Planning 9.1 Monitoring, meting, analyse en evaluatie
6.1 Acties om risico's te adresseren die verbonden zijn aan bedreigingen en kansen 9.1.1 Algemeen
6.1.1 Algemeen 9.1.2 Evaluatie van naleving van wettelijke en andere vereisten
6.1.2 Identificatie van gevaren en beoordeling van arbo-risico's 9.2 Interne audit
6.1.3 Vaststelling van toepasselijke wettelijke vereisten 9.2.1 Interne audit doelstellingen
6.1.4 Planning voor acties 9.2.2 Interne audit processen
6.2 Arbo doelstellingen en planning om die te bereiken 9.3 Management review
7 Ondersteuning 10 Verbetering
7.1 Middelen 10.1 Incident, non-conformiteit en corrigerende maatregelen
7.2 Competentie 10.2 Continue verbeteringen
7.3 Bewustzijn 10.2.1 Continue verbetering doelstellingen
7.4 Informatie en communicatie 10.2.2 Continue verbetering proces
7.5 Gedocumenteerde informatie
7.5.1 Algemeen
7.5.2 Creëren en bijwerken
7.5.3 Beheer van gedocumenteerde informatie

Belangrijkste verschillen OHSAS 18001

Zie ook

Literatuur