Lummen

Tegenwoordig is Lummen een onderwerp van groot belang dat verschillende gebieden van het dagelijks leven bestrijkt. Van de impact ervan op de samenleving tot de invloed ervan op de economie: Lummen is een onderwerp dat de belangstelling heeft gewekt van zowel experts als burgers. Met de vooruitgang van de technologie en de mondialisering is Lummen een alomtegenwoordig probleem geworden dat niet alleen één land of regio treft, maar ook mondiale gevolgen heeft. In dit artikel zullen we verschillende aspecten onderzoeken die verband houden met Lummen, van de oorsprong ervan tot de projectie ervan in de toekomst, met als doel het belang en de impact ervan vandaag de dag te begrijpen.

Lummen
Leume
Gemeente in België Vlag van België
Lummen (België)
Lummen
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Limburg Limburg
Arrondissement Hasselt
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
53,7 km² (2022)
73,27%
11,45%
15,29%
Coördinaten 50° 59' NB, 5° 11' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
15.320 (01/01/2024)
50,6%
49,4%
285,29 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
17,94%
58,41%
23,65%
Buitenlanders 4,42% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Luc Wouters (CD&V)
Bestuur CD&V, N-VA
Zetels
CD&V
sp.a
Groen
Open VLD-Vivant
NVA
23
12
4
3
1
3
Economie
Gemiddeld inkomen 22.580 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 4,76% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3560
3560
3560
Deelgemeente
Lummen
Linkhout
Meldert
Zonenummer 013 - 011
NIS-code 71037
Politiezone Limburg Regio Hoofdstad
Hulpverlenings­zone Zuid-West Limburg
Website www.lummen.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Hasselt
in de provincie Limburg
Portaal  Portaalicoon   België
De Demer in Lummen met de lijnzaadmolen en helemaal achteraan rechts Het Pakhuis

Lummen is een gemeente in de Belgische provincie Limburg. De gemeente telt ruim 15.000 inwoners en behoort tot het gerechtelijk kanton Hasselt 2 en kieskanton Herk-de-Stad.

Etymologie

De eerste vermelding van Lummen stamt uit 1200, als Lumm. Dit is afkomstig van het Germaanse woord lom, dat vochtig betekent.

Geschiedenis

Oorspronkelijk was dit een landgoed ("villa") van de Prins-bisschop van Luik. De kern hiervan (Lummen-Koersel) vormde tot 1180 één parochie. Van de 10e tot de 12e eeuw breidde het Graafschap Loon zich uit in noordelijke richting en nam ook de villa in beslag en de Graven stichtten er een allodium, doch in 1203 werd dit gebied weer aan de Prins-bisschop overgedragen en in leen genomen. Het werd in achterleen gegeven aan Lodewijk van Walcourt. In 1350 kwam Lummen in bezit van het Huis van der Mark-Arenberg. Deze familie bleef in bezit van de heerlijkheid tot aan de Franse tijd (1794). Ook de Hertogen van Brabant beweerden echter recht te hebben op een deel van Lummen, terwijl de (Loonse) vrijheren van Lummen soms poogden een vrijstaat te stichten in het gebied, waarbij de Hertogen van Brabant meerdere malen hun rechten aan deze Loonse heren trachtten te verkopen. Overigens bezaten de Heren van Lummen ook het patronaatsrecht van de parochies in hun gebied, dat ook Linkhout en Koersel, en vanaf 1260 ook Schulen omvatte.

Op 17 augustus 1943 haalde een Duits jachtvliegtuig een Amerikaanse B-17-bommenwerper van de 94ste Bomb Group neer boven Lummen. De brokstukken van het vliegtuig kwamen terecht in de omgeving van de huidige Kanadastraat. Zes bemanningsleden sneuvelden, twee werden als krijgsgevangenen overgebracht naar Duitsland en twee konden ontkomen. Op de parking van het Oosterhof, in de buurt van de crash, werd op 17 augustus 2013 een gedenkteken onthuld. Op 21 februari 1945 stortte in de Goeren in Linkhout een Avro Lancaster-bommenwerper van de Royal Australian Air Force neer nadat hij beschoten werd door een Duitse nachtjager. Slechts de piloot Alex Jenkins overleefde de crash, de overige zes bemanningsleden kwamen om. Op de plaats van de crash staat nu een gedenkteken.

Geografie

Lummen ligt op het kruispunt van diverse streken: geografisch heeft Lummen kenmerken van het Hageland, Haspengouw en voornamelijk de Kempen. Doorheen de gemeente Lummen stromen de rivier de Demer, de Mangelbeek en de Zwarte Beek.

Deelgemeenten

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Lummen 38,18 10.353 271 71037A
2 Linkhout 5,75 2.060 358 71037B
3 Meldert 9,77 2.556 262 71037C

Overige kernen

Er zijn nog tal van gehuchten: Geneiken, Genenbos, Gestel, Goeslaar, Groenlaren, Laren, Mellaar, Molem, Oostereinde, Rekhoven, Schalbroek en Tiewinkel.

Nabijgelegen kernen

Beringen, Schulen, Viversel

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
 Diest (Vl-Br)       Beringen        
           
 Halen   Heusden-Zolder 
           
        Herk-de-Stad       Hasselt 

Demografie

Demografische ontwikkeling voor de fusie

  • Bronnen:NIS 1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal per 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[1] Evolutie: 1992=index 100
1992 12.736 100,0
1993 12.897 101,3
1994 12.998 102,1
1995 13.202 103,7
1996 13.268 104,2
1997 13.298 104,4
1998 13.377 105,0
1999 13.500 106,0
2000 13.501 106,0
2001 13.541 106,3
2002 13.569 106,5
2003 13.611 106,9
2004 13.651 107,2
2005 13.667 107,3
2006 13.691 107,5
2007 13.803 108,4
2008 14.005 110,0
2009 14.174 111,3
2010 14.293 112,2
2011 14.322 112,5
2012 14.358 112,7
2013 14.423 113,2
2014 14.529 114,1
2015 14.571 114,4
2016 14.603 114,7
2017 14.662 115,1
2018 14.762 115,9
2019 14.890 116,9
2020 14.978 117,6
2021 15.086 118,5
2022 15.172 119,1
2023 15.366 120,7
2024 15.320 120,3

Politiek

Structuur

De gemeente Lummen ligt in het kieskanton Herk-de-Stad en het provinciedistrict Sint-Truiden, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

Lummen Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Limburg Limburg Hasselt Lummen
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Limburg Hasselt-Tongeren-Maaseik Sint-Truiden Herk-de-Stad Lummen
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) burgemeesters

Tijdspanne Burgemeester
1903 - 1945 Henry Briers de Lumey
1989 - 2006 Roger Renders (CVP / CD&V)
2007 - heden Luc Wouters (CD&V)

Legislatuur 2018-2024

Burgemeester is Luc Wouters (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en N-VA. Ondanks het behalen van de volstrekte meerderheid vormt hij toch samen met de N-VA een meerderheid met 15 op 23 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel 10-10-1976[2] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[3] 14-10-2012[4] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 21 % 21 % 21 % 21 % 23 % 23 % 23 % 23 % 25
CVP1/ CD&V2 46,61 11 43,021 10 36,411 8 43,141 10 44,181 11 36,802 10 44,222 11 43,72 12 47,22 12
SP1/ sp.a2/ sp.a-GroenA/ sp.a Plus3/ Vooruit4 / Team 3560C 12,021 2 22,911 5 26,271 6 28,331 6 27,861 7 25,782 6 22,93A 5 18,63 4 37,6C 10
sp.a-Groen A / Groen1 / Team 3560C - - - - - - 14,81 3
PVV1/ VLD2/ VLD-VIVANT3/ LL-N-VA-VLDB/ Open Vld4 / Team 3560C 28,831 6 17,711 3 17,671 3 152 3 16,712 3 9,813 2 30,65B 7 7,44 1
VU-DC1/ VU2/ RUIM3/ VU&ID4/ LL5/ LL-N-VA-VLDB/ N-VA6 12,551 2 16,361 3 19,652 4 13,533 2 11,244 2 18,005 4 15,56 3 15,16 3
Vlaams Belang - - - - - 9,61 1 - -
Correct! - - - - - - 2,21 0 - -
Totaal stemmen 7424 8512 9185 9639 10166 10237 10245 11138 7623
Opkomst % 98,05 96,24 96,12 96,66 94,59 94,7 63,3
Blanco en ongeldig % 2,87 3,61 4,17 5,16 4,72 3,73 5,53 5,2 1,8

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Bezienswaardigheden

De Duizendjarige Eik
De Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk
Kasteel De Burg
Het Schulensmeer
Kasteel van Loye
Kleine watermolen op de Mangelbeek
Kasteel Lagendal
Knooppunt Lummen
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Lummen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • De Duizendjarige Eik (stamomtrek: 640 cm; hoogte: 17m; leeftijd: circa 700 jaar oud) staat in het gehucht "Mellaer".
  • Het Pakhuis en de lijnzaadmolen aan de Demer, op de grens met Schulen
  • Het Schulensmeer ligt op het grondgebied van Herk-de-Stad, Halen en Lummen. Het Schulensmeer is een groot kunstmatig meer en zelfs het grootste binnenmeer van Vlaanderen. Het natuurgebied is een broedplaats voor veel watervogels. Er wordt aan kajak, windsurfen en zeilen gedaan.
  • Grafkapel Van Willigen-Glavany.
  • Gemeentehuis: Het gemeentehuis op het Gemeenteplein is opgetrokken in neorenaissancestijl. Het werd voltooid in 1899. In 1992 werd het gerenoveerd en met een nieuwbouw voorziene gemeentehuis in gebruik genomen. In 2013 startten de verbouwingen met aangrenzend een nieuw administratief centrum.
  • Kapel van de Beukeboom: kluis en kapel gelegen op de top van de Willekensberg
  • Kasteel De Burg: eind-15e-eeuws kasteel dat nu door de "Briers de Lumey" familie wordt bewoond.
  • Kasteel Het Hamel: 18e-eeuws kasteel met boerderij. In de Tweede Wereldoorlog is het kasteel vernield en later afgebroken. De stallen en boerderij werden door de Moffarts herbouwd tot woning.
  • Kasteel Lagendal (Saint-Paul): hier was tot 2005 een bekend sterrenrestaurant gehuisvest.
  • Kasteel van Loye: 15e-eeuws kasteel in privébezit.
  • Kiosk op het Gemeenteplein.
  • Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk: Kerk in neoromaanse stijl gelegen in de Kerkstraat.
  • Vallei van de Zwarte Beek: natuurgebied en biotoop voor weidevogels.
  • Wandelgebied Venusberg.

Natuur en landschap

Lummen is gelegen op het Kempens laagplateau. Er zijn enkele getuigenheuvels, zoals de Willekensberg met aansluitend het Lummens Broek, en de Venusberg (61 meter).

Lummen kent diverse boscomplexen, waaronder domeinbossen van kastelen, zoals het Kasteel van Loye. Daarnaast zijn er tal van vijvers. Ten zuiden van Lummen stromen de Laambeek, de Mangelbeek en de Demer, en ten noorden van Lummen stroomt de Zwarte Beek, waarlangs zich het natuurgebied Vallei van de Zwarte Beek bevindt.

Ten oosten van Lummen loopt het Albertkanaal in noordwestelijke richting. Vrijwel parallel daaraan loopt de Europese weg 313, die weer wordt gekruist door de Europese weg 314. Bij deze kruising bevindt zich een grootschalig bedrijventerrein.

Cultuur

Wapenschild

Zie Wapen van Lummen en Vlag van Lummen voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Na de fusie met Meldert en Linkhout in 1977, opteerde de gemeente voor het wapen dat in 1907 werd toegekend aan Lummen, met evenwel een wijziging in het derde kwartier. In het eerste en vierde kwartier van het gemeentewapen prijkt het oude wapen van de familie Arenberg. Dit werd in 1960 toegekend aan de voormalige gemeente Linkhout, die onder het ancien régime tot de baronie van Lummen behoorde. Het tweede kwartier vertoont het wapen van het Land van Lummen. Het gaat terug op schepenzegels uit o.m. 1447, 1451 en 1524, waarop het wapen van der Marck prijkt. De baronie van Lummen, die ook Koersel, Linkhout en Schulen omvatte, kwam in 1351 in het bezit van Everhard van der Marck, heer van Arenberg, door zijn huwelijk met Maria van Loon. Hun afstammelingen behielden Lummen tot op het einde van het ancien régime. De laatste feodale heer was August Maria, graaf van der Marck en baron van Lummen, die bij de Franse invasie in 1792 de naam Arenberg aannam. In het derde kwartier komt het wapen van de voormalige gemeente Meldert aan bod. Dat wapen gaat op zijn beurt terug op 18de-eeuwse schepenzegels met daarop het wapen van de familie Arrazola de Oñate, de laatste feodale heren van Meldert.

Als vlag koos Lummen drie verticale banen van wit, rood en wederom wit. Op de middelste rode baan, dubbel zo breed als de twee buitenste, prijkt het wapen van het Land van Lummen, namelijk het tweede kwartier van het gemeentewapen.

Evenementen

Het grootse Evenement in Lummen is de jaarlijkse carnavalstoet die georganiseerd wordt op paasmaandag door de Cv De Ridders Van Het Everzwijn en dit al sinds 1963 .

Lummen had tussen 1978 tot 2000 een eigen festival "Zwemdokrock" dat jaarlijks pronkte met sterke namen op hun affiche zoals Blur, The Ramones, Heather Nova en Dogstar.

Andere jaarlijkse evenementen in Lummen..

●Zomerkriebels

  • Ferm Tenten fuif op de tweede zaterdag van april (Lummen)
  • Chirobal Meldert op Hemelvaart (Meldert)
  • Boemelparty op 14 augustus (Meldert)
  • Poe-Este-Miekes op de laatste zaterdag van september (Linkhout)

Economie

Door haar ligging aan zowel de E313 als de E314 en het Albertkanaal is Lummen een economische groeipool. Lummen telt vier industriezones: Zolder-Lummen, Lummen-Gestel, Lindekensveld en Genenbos-Kolenhaven. De totale oppervlakte aan bedrijventerreinen bedraagt 147,2 ha. Lummen behoort tot het Economisch Netwerk Albertkanaal. In het kader hiervan werden de regionale bedrijventerreinen van Lummen rechtstreeks met de E313 verbonden en werd ook het klaverblad omgebouwd tot een conflictvrije verkeersturbine. Deze werken werden afgerond in 2013. Het knooppunt is sindsdien veel veiliger.

Met een gemiddeld fiscaal inkomen van 14.189 euro (aanslagjaar 2006 - inkomsten over het jaar 2005) is Lummen de zevende rijkste gemeente van Limburg.[bron?]

Mobiliteit

Lengte van het (verharde) wegennet, 2005: 305,5 kilometer.
De oude brug over het Albertkanaal werd te laag voor vierlaags containervervoer over het kanaal en werd in juni 2020 verwijderd. Na het bouwen van nieuwe brugpijlers kon 15 november 2020 een nieuwe stalen boogbrug van 123 meter lang, 18 meter breed en vanaf het wegdek gemeten 23 meter hoog worden geplaatst. Totale kosten zo'n 11 miljoen Euro.[5]

Onderwijs

Lager Onderwijs

  • Buitengewoon Lager Onderwijs Sint-Ferdinand (Lummen-centrum)
  • Gemeentelijke Basisschool De Zonnebloem (Geneiken)
  • Daltonschool Kleuter- en Lagere School De Talentuin (Lummen-centrum)
  • Vrije Kleuter- en Lagere School De Wegwijzer (Lummen-centrum)
  • Freinetschool Kleuter- en Basisonderwijs De Wondere Wereld (Lummen-centrum)
  • Vrije Kleuter- en Basisschool 't Klinkertje (Linkhout)
  • Vrije Kleuter- en Basisschool Domino (Genenbos)
  • Vrije Kleuter- en Basisschool Domino (Meldert)

Secundair Onderwijs

  • Middenschool Spectrumcollege Lummen (1ste graad)
  • Instituut Onbevlekt Hart van Maria (2de en 3de graad: ASO, TSO, BSO)
Beide scholen maken deel uit van de Scholengemeenschap Spectrumcollege.
  • Buitengewoon Secundair Beroepsonderwijs, verbonden aan het MPI Sint-Ferdinand.

Bekende Lummenaren

Zie de categorie Lummen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.