In dit artikel wordt Suggestieve vraag vanuit verschillende perspectieven behandeld, met als doel om dieper in te gaan op het belang, de incidentie en de relevantie ervan vandaag de dag. Langs deze lijnen zullen verschillende aspecten met betrekking tot Suggestieve vraag worden geanalyseerd, waarbij de nadruk zal liggen op de evolutie ervan in de loop van de tijd, de impact ervan op de samenleving en de invloed ervan op verschillende gebieden. Op dezelfde manier zullen relevante gegevens, studies en reflecties worden gepresenteerd waarmee de lezer een alomvattende en verrijkende visie over Suggestieve vraag kan krijgen. Vanaf de oorsprong tot de huidige situatie, via de implicaties ervan op cultureel, sociaal, politiek of economisch gebied, wil dit artikel licht werpen op var1 en ruimte creëren voor reflectie en debat rond dit zeer transcendentale onderwerp.
Een suggestieve vraag,[1] leidende vraag,[1] meervoudige vraag[2] (Latijn: plurium interrogationum, Engels: many questions[3][4]) of geladen vraag (Engels: loaded question[4]) is een vraag die het antwoord suggereert en daardoor heel misleidend kan zijn.[1] Als dit gesuggereerde antwoord onjuist of onbekend is, is er sprake van een drogreden.[4] Met een suggestieve vraag probeert de vraagsteller de ondervraagde te manipuleren en diegene zijn mening op te dringen; het is eerder een verkapte bewering dan een echte vraag.[1] De bedoeling is om de ondervraagde (al dan niet op sluwe wijze, voor het geval hij of zij niet goed oplet[3]) te dwingen een of meerdere aannames te bevestigen die niet (per se) waar zijn of die de ondervraagde niet zou bevestigen als deze los zou(den) worden bevraagd.[4] Door de psychologische druk die ze uitoefenen, kunnen suggestieve vragen (onbedoeld) leiden tot valse bekentenissen of valse getuigenissen.[1]
Criminoloog Marc Bockstaele verdeelt suggestieve vragen onder in vijf vormen.[1]
Het klassieke voorbeeld is de gesloten vraag “Sla je je vrouw nog steeds?”[3] Deze vraagt om een “ja” of een “nee” als antwoord, maar impliceert altijd dat de ondervraagde zijn vrouw ooit heeft geslagen (een vals dilemma), terwijl een onschuldig iemand de vraag open dient te beantwoorden met: “Ik heb mijn vrouw nooit geslagen.”[3] Een manier om een meervoudige vraag te vermijden is door hem op te splitsen in meerdere losse vragen:[2][4]
Indien het antwoord op de eerste vraag “nee” is, is de tweede niet meer van toepassing.
Een historisch voorbeeld is de uitzending van Den Haag Vandaag van 22 januari 2009. Een journalist vroeg minister Eimert van Middelkoop na afloop van een debat over de Nederlandse militaire aanwezigheid in Uruzgan: “Is dit uw laatste blunder geweest?” Wanneer de minister “nee” zou hebben geantwoord, zouden collega-politici geen enkel vertrouwen meer in zijn functioneren hebben gehad, maar wanneer hij “ja” zou antwoorden, zou hij toegeven daadwerkelijk een politieke blunder te hebben begaan. De minister liet de vraag onbeantwoord, liep weg van de camera, en voegde er weglopend aan toe dat de journalist in kwestie die vraag aan niemand mocht stellen.[5]
De Glomar Response is geformuleerd als tactisch antwoord op mogelijke suggestieve vragen.[6]
Met dergelijke vragen probeert men de ondervraagde te intimideren en imponeren om zo een gevormde hypothese of om een eigen vooroordeel bevestigd te zien.[1]
De vragensteller laat zelf al blijken welk antwoord hij verwacht door de manier waarop hij de vraag stelt. De staartvraag (Engels: tag question) is hiervan een variant, bijvoorbeeld “...denk je ook niet?” Als het vertrouwen van de ondervraagde in de vragensteller sterk is, wordt met een staartvraag de kans op overtuigen vergroot.[1]
Het precieze woordgebruik in een vraag kan een misleidend effect hebben op het soort antwoord dat men krijgt.[1]