In het artikel van vandaag verkennen we de fascinerende wereld van Supervisory control and data acquisition. Vanaf het begin tot de impact ervan vandaag de dag heeft dit onderwerp de aandacht getrokken van miljoenen mensen over de hele wereld. Met een reikwijdte die reikt van historische aspecten tot de relevantie ervan in het dagelijks leven, is Supervisory control and data acquisition een aandachtspunt geworden dat de nieuwsgierigheid en bewondering opwekt van degenen die zich in de studie ervan verdiepen. Via dit artikel zullen we ons verdiepen in de vele facetten ervan en verrassende details ontdekken die ons zullen helpen het belang en de evolutie ervan in de loop van de tijd beter te begrijpen. Bereid je dus voor op een spannende reis door Supervisory control and data acquisition en leer alles wat dit thema te bieden heeft.
SCADA, afkorting van supervisory control and data acquisition, is het verzamelen, doorsturen, verwerken en visualiseren van meet- en regelsignalen van verschillende machines in grote industriële systemen. (Soms ook al eens onterecht distributed control systems (DCS) genoemd.)
Een SCADA-systeem bestaat uit een computer met daarop de SCADA-software. Een SCADA-systeem vergemakkelijkt het uitwisselen van meetgegevens, het zichtbaar maken van gegevens voor de menselijke operator (visualisatie), het beïnvloeden van deze systemen (sturing), en het verwerken van de meetgegevens tot rapporten (gegevensverwerking) of alarmering.
De software leest en schrijft gegevens van en naar een besturingseenheid (bijvoorbeeld een PLC). Dit lezen en schrijven van data kan over vele soorten communicatiemiddelen gaan, zoals ethernet, RS232 en RS485. Vaak koopt men een licentie voor de software op basis van hoeveel data er heen en weer gestuurd moet worden. In de software moet men iedere variabele (vaak tag genoemd) aanmaken en voor het aantal tags moet een licentie worden gekocht.
Naast communicatie met een programmable logic controller (PLC) kan vaak ook gecommuniceerd worden door gegevens zoals productietotalen, rapporten en alarmen naar een database of rekenblad te sturen. Tevens kan er naar het SCADA-systeem gecommuniceerd worden zoals te produceren hoeveelheden en recepten. Dit communiceren kan via methoden zoals OPC, ODBC, e-mail en csv-bestanden.
Een SCADA-systeem bevat meestal ook een gebruikersinterface, waar de zogenaamde bestuurder de machine of delen er van aan of uit kan schakelen of snelheden kan veranderen. Naast besturen kan de operator ook van eventuele alarmen op de hoogte worden gebracht. Dit gebeurt als een te volgen systeem of parameter, ondanks de automatische regelingen, buiten zijn gedefinieerde toegestane ruimte komt. De operator kan dan via de SCADA ingrijpen om het proces te stabiliseren en te regelen.
Een SCADA systeem bevat meestal ook een trending-module. Hiermee wordt de geschiedenis van bepaalde variabelen bijgehouden en in een grafiek weergegeven. Hierdoor kan een operator het proces beter in de gaten houden en na een storing beter terug zoeken wat er mis is gegaan.
De procesbesturing vindt plaats door geautomatiseerde systemen. Doordat steeds meer gebruik wordt gemaakt van generieke ICT-middelen worden ook de standaard ICT-problemen in de procesautomatisering geïntroduceerd. Bijvoorbeeld door het gebruik van verouderde besturingssystemen, communicatie via internet en onzorgvuldig wachtwoordbeheer. Ook krijgen hackers steeds meer belangstelling voor het inbreken op processystemen, zoals geïllustreerd wordt door de aanval met Stuxnet.[2]
Om te voorkomen dat andere computersystemen de werking van de processen frustreren en vice versa, is het noodzakelijk om een vorm van scheiding tussen de procesbesturing en andere informatiesystemen aan te brengen. Dit principe heet in dit verband cybersecurity. In de wereld van de informatiebeveiliging wordt het als domeinscheiding onderkend: het scheiden van netwerken door toepassing van onder meer VLAN-firewalls en DMZ's.
SCADA systemen worden onder andere ingezet voor: