Het onderwerp Wie is de Mol? heeft de afgelopen tijd veel belangstelling en controverse gegenereerd. Terwijl de wereld zich richting een steeds meer technologische en geglobaliseerde toekomst beweegt, is var1 een centraal element geworden in het dagelijks leven van mensen. Van de impact ervan op de samenleving tot de implicaties ervan voor de economie: var1 blijft het onderwerp van debat en discussie over de hele wereld. In dit artikel zullen we de verschillende aspecten van Wie is de Mol? diepgaand onderzoeken, van de evolutie ervan door de geschiedenis heen tot zijn rol in de wereld van vandaag. Daarnaast zullen we de meningen en standpunten van verschillende experts over dit onderwerp analyseren, met als doel een brede en objectieve visie te bieden op Wie is de Mol? en de impact ervan op de huidige samenleving.
Wie is de Mol? | ||||
---|---|---|---|---|
Alternatieve titel | WIDM (afkorting) | |||
Genre | Reality, spelprogramma | |||
Speelduur per afl. | 60 - 75 minuten | |||
Bedenker | Michiel Devlieger Tom Lenaerts Bart De Pauw Michel Vanhove | |||
Presentatie | Angela Groothuizen (1999–2005) Karel van de Graaf (2006–2007) Pieter Jan Hagens (2008–2011) Art Rooijakkers (2012–2018) Rik van de Westelaken (2019–heden) Hila Noorzai (2024) | |||
Redactie | Aniek Geerdink Charlotte Ravensbergen Rick Sorensen | |||
Regie | Rick McCullough (1999–2023) Kristof De Wit (2024-heden) | |||
Camera | Frits Schrijvers Harm Griekspoor Sam Nijssen Vincent Wilkie | |||
Geluid | Lennart Nooren Louis Mulder Peter Suyderhoud | |||
Montage | EMG Nederland | |||
Intromuziek | Oratio van Ugo Farell | |||
Land van oorsprong | ![]() | |||
Taal | Nederlands | |||
Opnamelocatie | Zie locatie-overzicht | |||
Gebaseerd op | ![]() | |||
Gerelateerd | Moltalk Wie is de Mol? Junior Mollenstreken | |||
Productie | ||||
Uitvoerend |
Ebbie Visscher | |||
Productiebedrijf | IDTV | |||
Uitzendingen | ||||
Start | 19 november 1999 | |||
Afleveringen | 267 (incl. specials, t/m S25) | |||
Seizoenen | 25 (+2 special) | |||
Netwerk of omroep | AVRO (1999–2014) AVROTROS (2015–heden) | |||
Zender | Nederland 1 (1999–2003) Nederland 2 (2005–2006) Nederland 1/NPO 1 (2007–heden) ![]() ![]() | |||
Streamingdienst | NPO Start NLZIET ![]() | |||
Beeldformaat | 1080i50/SDR 1080p25/SDR (downscale voor streaming) 576p25 (downscale voor NPO Start) | |||
Audioformaat | Dolby Digital (enkel via NPO 1 op televisie, niet streaming) PCM 2.0 (stereo) | |||
Prijzen | ||||
Gouden Televizier-Ring | 2013 | |||
Officiële website | ||||
(en) IMDb-profiel | ||||
(mul) TMDb-profiel | ||||
|
Wie is de Mol? is een Nederlands televisieprogramma dat wordt uitgezonden door de publieke omroep AVROTROS (tot en met 2014 door de AVRO) en wordt geproduceerd door productiemaatschappij IDTV. Het programma is een remake van het Vlaamse televisieprogramma De Mol, dat is gemaakt door productiehuis Woestijnvis. Het is een spelprogramma waarbij de kandidaten moeten samenwerken om tijdens opdrachten geld voor een pot te verdienen. Een van hen is de mol, die het spel in het geheim saboteert en er op deze manier voor zorgt dat er zo min mogelijk geld in de pot komt. Degene die er uiteindelijk achter komt wie deze saboteur is, wint de pot. Wie is de Mol? behoort tot de bestbekeken programma's van de Nederlandse televisie.[1]
Wie is de Mol? wordt aan het begin van elk kalenderjaar uitgezonden. Het wordt uitgezonden in de maanden januari en februari en eindigt begin maart. Het programma start sinds 2016 op de eerste zaterdag van het kalenderjaar. Daarvoor was dat op de eerste donderdag van het kalenderjaar. De opnames vinden in de zomer van het jaar ervoor plaats, in augustus-september (tot 2020 in het voorjaar van het jaar ervoor, in mei-juni). Het programma wordt in oktober aangekondigd en de kandidaten en het opnameland worden meestal in de maand november bekendgemaakt m.u.v. 2021, toen werden de kandidaten al in augustus bekendgemaakt omdat de kijkers live konden meekijken met de opnames tijdens de eerste eliminatie en daarbij moesten stemmen op degene die ze het minst en het meest verdacht vonden.
Het reality-spelprogramma De Mol werd in 1999 door het Belgische productiehuis Woestijnvis geproduceerd naar het idee van haar programmamakers Bart De Pauw, Tom Lenaerts, Michiel Devlieger en Michel Vanhove. Het werd uitgezonden door de publieke omroep VRT en haalde meteen hoge kijkcijfers. In 2000 won het programma de prestigieuze Rose d'Or op het televisiefestival van Montreux. Het format is aan meer dan vijftig landen verkocht, waaronder Nederland, waar het wordt uitgezonden als "Wie is de Mol?".
Van 1999 tot en met 2003 werd de serie met onbekende Nederlanders gespeeld. Sinds 2005 (seizoen 5) wordt het spel met bekende Nederlanders gespeeld. Desondanks werd er in de zomer van 2024 opnieuw een seizoen met onbekende Nederlanders uitgezonden. Dit seizoen werd echter niet uitgezonden op NPO 1, maar via NPO Start.
In 2013 kwam Wie is de Mol? in het nieuws omdat Janine Abbring tijdens haar deelname aan het programma door een ongeluk letsel opliep (een verbrijzelde ruggenwervel).[2]
Vanaf seizoen 13 begon Wie is de Mol? met het uitzenden van het praatprogramma Moltalk. Hierin schuiven elke week oud-kandidaten en andere gasten aan om de afleveringen van het huidige seizoen te bespreken. De eerste drie seizoenen werd het programma uitgezonden via internet; eerst via YouTube, daarna via npo.nl. Vanaf het vierde seizoen wordt Moltalk op de televisie uitgezonden. Zie ook spin-offs.
In 2008 en 2014 werd Wie is de Mol? Junior uitgezonden, met onbekende kinderen tussen de 12 en de 14 jaar. Het werd geleid door respectievelijk Sipke Jan Bousema en Art Rooijakkers. Rooijakkers presenteerde destijds ook de volwassen versie. Zie ook spin-offs.
De best bekeken aflevering ooit is aflevering 7 van seizoen 21 (ruim 4,4 miljoen kijkers inclusief uitgesteld kijken). In 2022 werd het Nederlandse seizoen voor het eerst uitgezonden op de Belgische televisie via Play5 onder de naam De Mol NL.[3] De Mol werd ruim 20 jaar lang geregisseerd door Rick McCullough. Op 6 januari 2024 werd bekend dat seizoen 24 zijn laatste was.[4]
In 2020 en 2025 werd naast het reguliere seizoen een extra jubileumseizoen uitgezonden in het kader van het 20- en 25-jarig jubileum van het programma.
Het spel wordt door tien kandidaten gespeeld. Deze kandidaten reizen naar het buitenland, waar zij opdrachten uitvoeren waarmee zij geld kunnen verdienen voor de pot. Een van de kandidaten, de mol, probeert de opdrachten in het geheim te saboteren, zodat er geld uit de pot gaat of helemaal geen geld in de pot komt. De overige kandidaten proberen te achterhalen wie deze bedrieger is. Ook de kijkers kunnen hieraan meedoen. Hiervoor worden in het programma verhulde aanwijzingen gegeven die kunnen leiden naar de identiteit van de mol. Bovendien hebben sinds seizoen 11 de afleveringen titels die verwijzen naar de identiteit van de mol. Ook op de site van het programma worden hiertoe hints gegeven over de mol.
De mol wordt voorafgaand aan de opnames in het diepste geheim gekozen door de redactie. Dit gebeurt aan de hand van zogenaamde "mollicitaties" die de kandidaten op een geheime locatie krijgen. Hierin dienen de kandidaten aan te geven of ze wel of niet de mol willen zijn en waarom ze de mol zouden willen zijn.[6] Een van de kandidaten krijgt na afloop hiervan te horen dat hij/zij de mol zal zijn.[7] De mol wordt van tevoren geïnformeerd over de opdrachten die uitgevoerd worden tijdens het programma, zodat hij/zij de sabotageacties in het geheim kan voorbereiden, dit kan zelfs thuis al worden gedaan in de weken voorafgaand aan de opnames Een uitzondering hierop was de Mol van seizoen 25 (Stijn de Vries) die op locatie moest worden gebrieft over de te spelen opdrachten. De Mol kan ook niet worden geëlimineerd bij de eliminatie en haalt dus sowieso de finale.
Elke aflevering worden er enkele (doorgaans drie) opdrachten gespeeld. Hierna maken de kandidaten via een laptop een test van twintig (tijdens de streaming-editie in 2024 vijftien) multiple-choice vragen over de identiteit en het gedrag van de mol. Na deze test volgt de "eliminatie (t/m 2022 executie)", waarbij de kandidaten een groen of een rood scherm te zien krijgen. Het rode scherm wordt vertoond aan de kandidaat die de minste testvragen juist heeft beantwoord of, bij gelijk aantal correcte vragen, de kandidaat die de test het minst snel heeft ingevuld. Deze kandidaat moet het spel verlaten.
Op het moment dat er drie kandidaten overgebleven zijn, wordt de finale gespeeld. In de finale zijn er doorgaans minder opdrachten waarbij geld voor de pot te verdienen is. Aan het einde van de finale maken de finalisten een finaletest, die in tegenstelling tot de reguliere testen veertig vragen bevat (tijdens de streaming-editie in 2024 dertig). Deze test gaat over het hele seizoen. Degene die de meeste vragen goed weet te beantwoorden, wint het spel. Bij een gelijk aantal goede antwoorden wint degene die de test het snelst heeft ingevuld. Deze kandidaat wint de inhoud van de pot. Dit wordt bekendgemaakt in de laatste aflevering (de reünie) die een week na de finale wordt uitgezonden. Hierin wordt ook bekendgemaakt wie de mol was en hoe deze de opdrachten heeft gesaboteerd (molacties). Daarnaast wordt in deze aflevering bekendgemaakt welke geheime aanwijzingen er werden gegeven aan de kijkers, zodat ook zij kunnen zien hoe zij de mol hadden kunnen ontmaskeren.
Al deze troeven zijn te verdienen tijdens de opdrachten al dan niet ten koste van het te verdienen geld.
In enkele seizoenen werd er afgeweken van het hiervoor genoemde format.
Tot en met seizoen 5 presenteerde Angela Groothuizen het programma. Haar contract bij de AVRO werd echter niet verlengd, waarna de presentatie van het programma werd overgenomen door Karel van de Graaf. Na dit een seizoen gedaan te hebben wilde de AVRO hem niet meer voor dit spelprogramma gebruiken, omdat hij het gezicht van informatieve programma's diende te worden. Door Van de Graaf werd dit met succes aangevochten, waarna hij ook seizoen 7 mocht doen. Na twee seizoenen gepresenteerd te hebben, nam hij ontslag bij de AVRO en werd hij opgevolgd door Pieter Jan Hagens. Vanaf het twaalfde seizoen werd Hagens opgevolgd door Art Rooijakkers, die zelf seizoen 11 won. Hij stopte na het achttiende seizoen vanwege zijn overstap naar RTL 4 en werd opgevolgd door Rik van de Westelaken. Van de Westelaken won zelf het vijftiende seizoen. Hila Noorzai, kandidaat uit seizoen 22, presenteerde de streamingeditie van het programma die alleen op NPO Start werd uitgezonden.
Jaarlijks wordt na afloop van elk seizoen de zogeheten Molfandag georganiseerd door RealityNet (een organisatie die werkt rond tv-programma's als Wie is de Mol?, Expeditie Robinson en Peking Express), AVROTROS en IDTV. Liefhebbers van het programma kunnen elkaar, kandidaten, betrokkenen, producers en de presentator van het programma ontmoeten in een informele omgeving. De drie vaste onderdelen van elke Molfandag zijn de veiling, het vragenvuur en de Molquiz. Tijdens de veiling kunnen belangstellenden authentieke voorwerpen uit de serie kopen. De opbrengst gaat naar een goed doel. De bezoekers kunnen kandidaten uiteenlopende vragen stellen tijdens het vragenuur en de winnaar van de Molquiz mag de titel van "grootste Molkenner" dragen. Tot 2017 vond de Molfandag plaats in het stadsinformatiecentrum De Observant te Amersfoort. Sinds 2018 is de Molfandag bij AVROTROS in Hilversum. Sinds 2016 heet de Molfandag Wie is de Mol? Experience. In 2020 en 2021 was er geen Molfandag vanwege de coronapandemie die in 2020 uitbrak. De veiling ging deze jaren wel door. Deze werd deze jaren online gehouden, in 2020 op Realitynet en in 2021 op de site van Wie is de Mol? In 2022 vond de fandag zoals gewoonlijk weer plaats. In 2023 is er opnieuw geen Molfandag. Ook dat jaar werd de veiling online gehouden via de site van Wie is de Mol?. In 2024 keert de Molfandag weer terug in De Observant.
Van Wie is de Mol? zijn verschillende spin-offs gemaakt.
Voorafgaand aan seizoen 8 werd een 'voorprogramma' uitgezonden, genaamd Die is de mol!. In dit programma werden de kijkers getraind op het zoeken naar de mol en werden de kandidaten alvast getest op hun 'molkwaliteiten'.
Op 4 september 2007 maakte de AVRO bekend dat er ook een Wie is de Mol? Junior voor kinderen zou komen. De opnames hiervoor werden in de zomer van 2007 al afgerond en het programma werd door Sipke Jan Bousema gepresenteerd. De eerste serie startte 17 mei 2008.[8] Er is weinig verschil met de 'grote' Wie is de Mol? Wat anders is, is dat er niet voor geld wordt gespeeld, maar voor 'vierduiten' (een oud-Hollandse munt) die de winnaar op het eind kan omwisselen voor prijzen. Bovendien speelt het programma zich niet af in het buitenland, maar in Zwolle. Op 13 augustus 2013 maakte de AVRO bekend dat er in 2014 weer een kinderversie van Wie is de Mol? zou komen. De inschrijving voor het tweede seizoen begon gelijk die dag. Dit tweede seizoen werd eveneens gepresenteerd door Art Rooijakkers, en speelde zich af in Maastricht en Zeeland.[9] Vanaf dit seizoen wordt het spel net als bij de volwassenen om gewoon geld gespeeld. Dit geld kan de winnaar schenken aan de bescherming van een bedreigde diersoort.
Sinds januari 2013 verschijnt het programma Moltalk waarin het spelprogramma Wie is de Mol? wordt nabeschouwd door bekende Nederlanders; dit zijn vaak oud-deelnemers aan dit programma.
Vanaf 2013 wordt er voorafgaand aan het nieuwe seizoen een speciale Wie is de Mol?-uitzending vertoond waarin wordt teruggeblikt op afgelopen seizoenen en vooruitgeblikt op het nieuwe seizoen. De nieuwe kandidaten stellen zich kort voor en vertellen hun tactieken, de oud-kandidaten en oud-mollen vertellen over hun avontuur en doen een voorspelling over de nieuwe mol. Elk jaar worden er nieuwe gasten gevraagd om te vertellen over een verschillend onderwerp. Zo wordt er verteld over bepaalde opdrachten, hoe het spel is veranderd, hoe je Wie is de Mol? meemaakt als presentator, hoe het is om als eerste Wie is de Mol? te moeten verlaten en meer. De laatste Niets is wat het lijkt – Wie is de Mol? special werd uitgezonden op 30 december 2015. Voor seizoen 17 werd dit vervangen door een speciale Moltalk: The Kickoff-uitzending.
Met ingang van het seizoen 2019 is er een officiële Wie is de Mol? Podcast, waarin Annemieke Schollaardt en Rik van de Westelaken napraten met afgevallen kandidaten en een kijkje achter de schermen geven. De eerste podcast is uitgebracht op 6 januari 2019. In seizoen 22 was Splinter Chabot de presentator van de podcast. Ook wordt het format en het moment van het uitkomen van de afleveringen gewijzigd. In de podcast onderzocht presentator Chabot alle deelnemers. Deze afleveringen kwamen voor de start van het seizoen online.[10] In seizoen 23 werd de presentatie overgedragen aan Rik van de Westelaken. De podcast focust zich nu meer over de opnameplekken, en de geschiedenis van het land, naast het praten met de (afgevallen) kandidaten.[11]
Na elke aflevering van seizoen 20 maakte Lavezzi Rutjes, de zoon van Nathan Rutjes, op Instagram een nabeschouwing. Vanaf bonusseizoen Renaissance maakt hij jaarlijks deze nabeschouwing onder de naam Mollenstreken voor NPO Zapp op de zondag na elke aflevering. Met deze nabeschouwing won hij in 2021 de Zapp-Award voor het beste jeugdprogramma.
Vanaf seizoen 2022 presenteert Splinter Chabot de videoserie Niet de Mol, waarin hij elke zaterdag een kandidaat interviewt die het spel vroegtijdig heeft moeten verlaten, behalve op zaterdagen dat er niemand afvalt. In dat geval wordt het niet uitgezonden.[12] Sinds seizoen 2023 is deze serie ook te bekijken via NPO Start.
Via de Wie is de Mol?-app kunnen kijkers kandidaten verdenken en hiermee punten scoren. Punten dienen elke aflevering opnieuw te worden ingezet. Als punten zijn ingezet op spelers die in het spel blijven (en dus mogelijk de Mol zijn), worden deze verdubbeld. Punten die zijn ingezet op de kandidaat die afvalt worden van de score afgetrokken. Na de finale worden alle punten die zijn ingezet op de mol nogmaals verdubbeld (Molbonus). Sinds 2020 is het ook mogelijk om op maandag via de app een vraag uit de test te beantwoorden voor extra punten. Ook deze punten worden pas na de finale toegekend. Als alle punten op één kandidaat worden ingezet en deze valt af, dan gaan deze allemaal verloren en is men uit het spel. Men kan dan de resterende afleveringen niet meer meespelen. Het spel begint elk seizoen met 100 punten.
Deze app kan individueel worden gespeeld of met meerdere personen tegelijk in een poule.
In de app worden ook statistieken bijgehouden over de mate waarin kandidaten verdacht worden. Deze statistieken zijn ook terug te vinden op de site van Wie is de Mol? en zijn te zien tijdens Moltalk. Ook kan men via de app een Molvisie geven. De leukste Molvisies worden behandeld in Moltalk.[13]
De app werd niet gebruikt tijdens de streamingeditie in 2024 omdat niet iedereen deze op hetzelfde moment keek.
Sinds het Renaissance-seizoen (20.2) wordt de serie voor blinden en slechtzienden in audiodescriptie aangeboden. Dit gebeurt middels een audiodescriptiestem in de Earcatch-app. Marlijn Weerdenburg sprak de stem in de seizoenen 20.2 t/m 22 in, evenals een live-audiodescriptie die sinds seizoen 24 tegelijk met de finale op NPO 1 Extra wordt uitgezonden.[14] Ook de streamingeditie werd door Weerdenburg van audiodescriptie voorzien. Sinds seizoen 23 (m.u.v. de streamingeditie) spreekt Jeroen Kijk in de Vegte de audiodescriptiestem in.
Sinds 2014 verschijnt voor elk nieuw seizoen een Molboekje voor de kijkers. Dit boekje is vanaf november direct na de bekendmaking van de kandidaten en het opnameland (m.u.v. seizoen 22, toen waren de kandidaten al in augustus bekend) in de winkel en online verkrijgbaar. Voorheen kon dit Molboekje enkel gewonnen worden met een puzzel uit de Avrobode. Hierin kunnen de kijkers aantekeningen maken over wat ze zien tijdens de uitzendingen. In het boekje staat tevens extra informatie over het programma, de opnamelocatie en de kandidaten. Verder staat er informatie in over de voorgaande seizoenen. Bij de streamingeditie in 2024 verscheen geen Molboekje.
Ook de kandidaten krijgen elk seizoen een Molboekje waarin ze aantekeningen kunnen maken tijdens de opnames. Deze boekjes worden soms ingezet bij opdrachten en gebruikt tijdens de test.
Het format van Wie is de Mol? werd bedacht en geproduceerd door het Belgische televisiebedrijf Woestijnvis. De eerste drie seizoenen werden tussen 1998 en 2003 uitgezonden door de VRT. Na een lange tussenstop wordt De Mol sinds 2016 weer jaarlijks uitgezonden door Play4 (voorheen VIER). Sinds 2018 kent ook dit programma een nabeschouwing die na het programma wordt uitgezonden, dit heet Café de Mol. De Belgische versie van De Mol wordt gespeeld door onbekende Vlamingen (in tegenstelling tot de Nederlandse versie). In België wordt het programma uitgezonden in de maanden maart t/m mei. Het programma en de nabeschouwing zijn via de site van Play4 en NPO Start ook te zien in Nederland.
De Mol is wereldwijd voor ongeveer dertig landen geproduceerd. De Amerikaanse variant op het programma, The Mole, telt vijf seizoenen, waarvan drie seizoenen met onbekende en twee seizoenen met bekende Amerikanen zijn gemaakt, met als filmlocaties onder andere Hawaï. Het laatste seizoen was in 2008. Andere namen voor het concept zijn Agent in Polen, O Sabotador in Portugal, Mullvaden in Zweden, Wer ist der Maulwurf en vanaf 2020 The Mole in Duitsland, La Talpa in Italië, El Traidor en El Topo in Spanje en The Mole in Groot-Brittannië, de VS en Australië. Op Netflix verscheen in 2022 een eigen versie onder de titel The Mole. Deze begon op 7 oktober.[21]
Voorganger: The voice of Holland (RTL) |
Winnaar Gouden Televizier-Ring 2013 |
Opvolger: Flikken Maastricht (TROS) |