Zele (gemeente)

Bij deze gelegenheid zullen we ons verdiepen in de fascinerende wereld van Zele (gemeente), een onderwerp dat door de jaren heen onderwerp van belangstelling en onderzoek is geweest. Zele (gemeente) heeft de aandacht getrokken van academici, wetenschappers, kunstenaars en enthousiastelingen vanwege de impact ervan op verschillende gebieden van de samenleving. In dit artikel zullen we verschillende aspecten onderzoeken die verband houden met Zele (gemeente), van de oorsprong en evolutie ervan tot de relevantie ervan vandaag de dag. Daarnaast zullen we de verschillende perspectieven en meningen die rond dit onderwerp bestaan ​​analyseren, met als doel onze lezers een alomvattende en verrijkende visie te bieden. Maak je klaar om jezelf onder te dompelen in het spannende universum van Zele (gemeente)!

Zele
Gemeente in België Vlag van België
Zele (België)
Zele
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen
Arrondissement Dendermonde
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
33,28 km² (2022)
69,66%
13,53%
16,81%
Coördinaten 51° 4' NB, 4° 2' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
21.501 (01/01/2024)
49,79%
50,21%
646,15 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
20,07%
59,94%
19,99%
Buitenlanders 10,87% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Hans Knop (CD&V)
Bestuur CD&V en Vooruit
Zetels
CD&V
Open Vld
N-VA-VLAK AF
Leefbaarder Zele
Vooruit
27
12
6
4
3
2
Economie
Gemiddeld inkomen 19.902 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad 5,69% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
9240
Deelgemeente
Zele
Zonenummer 052
NIS-code 42028
Politiezone Berlare / Zele
Hulpverleningszone Oost
Website Officiële website
Detailkaart
Kaart van Zele
ligging binnen het arrondissement Dendermonde
in de provincie Oost-Vlaanderen
Foto's
Het gemeentehuis
Het gemeentehuis
Portaal  Portaalicoon   België

Zele is een gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. Zele ligt aan de autoweg E17 en tussen de waterlopen Schelde en Durme, en de twee steden Lokeren en Dendermonde. De gemeente telt ruim 21.000 inwoners die Zelenaars worden genoemd.[1]

Toponymie

De naam van de gemeente zou komen van het toponiem sel(e). Dit verwijst naar het Oudgermaanse woord sala: een gebouw, woning, nederzetting of beschutting. Dit verklaart ook waarom de naam van de gemeente in veel andere plaatsnamen voorkomt. Voorbeelden hiervan in België zijn: Dadizele, Herzele, Marenzele, Oosterzele en Vollezele.

Geschiedenis

De vroegste archeologische bewijzen van bewoning op het huidige Zeelse grondgebied dateren uit de late bronstijd, tussen 1100 en 800 voor Christus.[2] Latere vondsten dateren uit de periode van het Romeinse Keizerrijk.

Zele in 1777 op de Ferrariskaart

Zele was eigendom van Karel de Grote, en werd circa 800 voor het eerst vermeld toen hij het grondgebied schonk aan de abdij van Werden in Duitsland, gesticht door Sint-Ludgerus. De monniken bouwden vóór 1141 een proosdij in Zele die volgens de legende in 1452 afbrandde, samen met het kasteel, de molen en de helft van Zele. Het dorp functioneerde vooral als een klein handelscentrum tussen Dendermonde en Lokeren. Later werden een reeks straten tussen Lokeren, Zele en Dendermonde met elkaar verbonden, waardoor een verbindingsweg ontstond en er makkelijker aan handel kon gedaan worden tussen het dorp en de twee steden. Deze weg liep ook dwars door het centrum langs de Markt van Zele. Op deze baan kwam ook de Gentse Steenweg uit. Grote delen van deze voormalige verbindingsweg vormen nu de N47 in Zele.

In 1699-1704 werd de huidige, barokke Sint-Ludgeruskerk gebouwd.

Zele was in de vorige eeuwen een textielcentrum voor vlas (tot het begin van de 20e eeuw) en voor jute (20e eeuw). Een overblijfsel van deze textielindustrie zijn de spotnamen Kloddezakken of Kloddelopers die aan de Zelenaars gegeven worden, naar het afvalproduct van vlas, dat in balen wordt geperst.[3] Zele was dan een gemeente zoals vele andere in Oost-Vlaanderen met vele cafés, brouwerijen, een distilleerderij, ongeveer 12 molens, en veel landbouwgrond. Op het einde van de 19e eeuw behoorde Zele, samen met buurgemeente Hamme, tot de meest verpauperde van Vlaanderen. Dit hield verband met de misstanden in de plaatselijke nijverheid, die werden toegedekt door de burgerlijke en religieuze overheden. In het bekende A travers la Flandre (Door Arm Vlaanderen) (1901) van de socialist August De Winne wordt over deze uitbuiting gerapporteerd. Verschillende aangrijpende foto's uit het boek werden in Zele genomen.

In de jaren 1960 werd een bedrijvencentrum opgericht voor onder meer glasvezelvervaardiging, metaalnijverheid en drukkerijen.

Geografie

Zele ligt op een kleine heuvel tussen twee valleien, de Durmevallei en Scheldevallei. Het centrum van de gemeente ligt ongeveer 9 meter boven het zeeniveau, wat 4,8 meter hoger is dan de gemiddelde hoogte in de rest van de gemeente.

Aangrenzende gemeenten

Zele grenst aan drie gemeentes (Waasmunster, Hamme en Berlare) en twee steden (Dendermonde en Lokeren).

In het noorden bepalen de Durme en de E17 autosnelweg de grens, en in het zuiden de Schelde en een afgesneden meander van de Schelde.

   Aangrenzende gemeenten   
 Lokeren       Waasmunster        
       Hamme 
     
           
 Berlare              Dendermonde 

Kernen

De gemeente Zele heeft geen deelgemeenten. Binnen de gemeentegrenzen liggen, naast het centrum, wel nog een aantal kleinere kernen, gehuchten en wijken.

De gemeente telt vier grote buitenwijken met eigen parochies[4]:

Buitenwijken
Naam Parochie
Avermaat Sint-Ludgerus
Durmen Sint-Jozef
Heikant Sint-Antonius
Huivelde Sint-Jozef

De wijk Kouter heeft ook zijn eigen parochie, gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van 7 Weeën.

Andere kleine wijken of gehuchten in de gemeente zijn Bookhamer, Burgemeester Van Ackerwijk, Dijk, Dries, Elst, Hoek, Kamershoek, Langevelde, Meerskant, Mespelaar, Rinkhout, de Schrijverswijk, Stokstraat, de Tuinwijk, Veldeken, Wezepoel en de Zandberg.

Zie ook Zele (wijken)

Bezienswaardigheden

De barokke Sint-Ludgeruskerk in Zele-centrum
Sint-Jozef en Sint-Antonius van Paduakerk te Heikant

Natuur en landschap

Zele ligt ten noorden van de Schelde op een hoogte van 5-6 meter.

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[5] Evolutie: 1992=index 100
1992 20.135 100,0
1993 20.230 100,5
1994 20.360 101,1
1995 20.405 101,3
1996 20.442 101,5
1997 20.453 101,6
1998 20.442 101,5
1999 20.406 101,3
2000 20.394 101,3
2001 20.348 101,1
2002 20.357 101,1
2003 20.319 100,9
2004 20.247 100,6
2005 20.284 100,7
2006 20.371 101,2
2007 20.444 101,5
2008 20.453 101,6
2009 20.579 102,2
2010 20.544 102,0
2011 20.763 103,1
2012 20.762 103,1
2013 20.744 103,0
2014 20.713 102,9
2015 20.848 103,5
2016 20.785 103,2
2017 20.916 103,9
2018 20.976 104,2
2019 21.125 104,9
2020 21.338 106,0
2021 21.333 105,9
2022 21.349 106,0
2023 21.374 106,2
2024 21.501 106,8

Politiek

Gemeenteraad

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1976 behaalde de CVP nog 34%; bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2006 was dat voor de CD&V-N-VA teruggevallen tot 23%. De liberale partij behaalde in 1976 17% (PVV) en 37,5% in 2004 (VLD). De socialistische partij BSP behaalde in 1976 13%, bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 slechts 5,9% (sp.a). De met de Volksunie gelieerde plaatselijke partij Zeelse Belangen behaalde in 1976 37% van de stemmen. In 2006 behaalde het Vlaams Belang 15,5% van de stemmen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 behaalde de VLD 12 zetels (+ 4 in vergelijking met 2000), de CD&V/N-VA kreeg 7 zetels (tegenover 8 voor de CVP in 2000), het Vlaams Belang 4 (in 2000 waren er 3 voor Vlaams Blok), de plaatselijke partij Lijst M.A.S.S.A.R.T behaalde 2 zetels, de Zeelse Democratische Belangen (nog 6 zetels in 2000) en de sp.a (2 zetels in 2000) strandden allebei op 1 zetel in 2006.

Burgemeesters

Zie Lijst van burgemeesters van Zele voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

2007-2012

Onder burgemeester Patrick Poppe (Open Vld) was er een coalitie tussen VLD en de 2 plaatselijke formaties Lijst M.A.S.S.A.R.T en "Zeelse Democratische Belangen".

2013-2018

Burgemeester blijft Patrick Poppe. Hij leidt een coalitie bestaande uit Open Vld, Lijst MASSART, ZDB en sp.a-Groen. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 27 zetels.

2019-2024

In 2019 behaalde CD&V een grote overwinning. De partij mocht dan ook de burgemeester leveren. Hans Knop leidt een coalitie bestaande uit CD&V en Leefbaarder Zele. Schepenen zijn Jos Withofs (CD&V), Francis De Donder (Leefbaarder Zele), Tineke Lootens (CD&V), Pieter Herwege (CD&V), Thomas Bauwens (CD&V), Johan Anthuenis (CD&V).

Op 27 april werd schepen De Donder (leefbaarder Zele) uit de coalitie gezet nadat hij samen met de oppositie tegen het geplande Zeelse mobiliteitsplan heeft gestemd.

Sinds 2 juni is er een nieuwe coalitie(°°) bestaande uit cd&v, één verkozene van Vooruit, en een onafhankelijk raadslid.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel 10-10-1976[6] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[7] 14-10-2012[8] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 25 % 25 % 25 % 25 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27
Agalev1/ sp.a-GroenA - - - 5,051 0 4,551 0 - 7,76A 1 - -
SP1/ sp.a2/ sp.a-GroenA/ Vooruit3 12,661 2 12,881 3 16,721 4 10,231 2 8,381 2 5,912 1 8,92 2(°°) 3
PVV1/ VLD2/ Open Vld3/ Zele#Anders4 16,531 4 12,731 2 13,821 3 25,52 7 27,282 8 37,492 12 29,393 9 20,03 6 4
CVP1/ CD&V+N-VAB/ CD&V2 33,741 9 33,521 9 25,621 6 26,511 7 25,421 8 23,50B 7 24,532 8 33,82 12 2
CD&V+N-VAB/ N-VA1/ N-VA-Zele VlakafC - - - - - 14,041 4 14,7C 4 1
Lijst Massart1/ N-VA-Zele VlakafC - - - - - 10,081 2 10,491 2 -
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 - - - - 13,071 3 15,452 4 - - 2
Leefbaarder Zele - - - - - - - 10,7 3(°)
Zeelse Belangen1/ Zeelse Democratische Belangen2 37,061 10 38,251 11 43,831 12 32,721 9 21,31 6 7,572 1 8,372 2 5,12 0 -
Vlaams Beleid-Zele - - - - - - 5,43 1 5,1 0 -
Anderen(*) - 2,61 0 - - - - - 1,7 0 -
Totaal stemmen 12821 13373 13803 14117 14197 14745 14260 14429
Opkomst % 95,36 94,81 94,19 95,8 92,16 93,1
Blanco en ongeldig % 3,06 5,04 5,51 5,23 3,83 3,58 2,44 3,5

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen bij elke verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1982: ZA (2,61%) / 2018: BUB Zele (0,9%), VMC (0,8%)

Kanton Zele

De gemeente Zele is de hoofdplaats van het gelijknamige kanton, dat ook de gemeente Berlare omvat.

Verkiezingsuitslagen in % voor de Kamer in het kanton Zele

Gezindte 1925 1936 1946 1954 1965 1974 1985 1995 2007 2010
Katholieken 55,0 45,0 58,5 52,5 47,0 39,6 40,2 33,1 29,7 17,1
Socialisten 24,7 25,7 25,5 25,8 23,3 18,5 18,5 13,4 10,6 11,0
Liberalen 18,9 16,7 12,9 19,0 19,6 19,2 22,4 25,6 30,8 20,9
Nationalisten 1,5 7,5 - 2,1 9,5 22,1 12,6 6,5 - 29,0
Rex - 4,1 - - - - - - - -
Vlaams Belang - - - - - - 1,7 13,4 18,6 13,9
Groenen - - - - - - 3,7 4,6 4,0 3,9
Communisten - 1,0 3,2 0,6 0,6 0,6 0,8 0,3 0,8 0,8

Katholieken: Katholieke Partij, CVP, CD&V

Nationalisten: Frontpartij, VNV, VU, N-VA

Communisten: KPB, PVDA, SAP

Verkeer en vervoer

Wegennet

Luchtfoto van Zele (2003) met de N445 in de voorgrond

Ten noorden van het centrum, op de grens met Lokeren, ligt de E17 die Zele met Antwerpen en Gent verbindt. De N445 die ten zuiden van het centrum ligt, wordt gezien als een halve ringweg van de gemeente. Door Zele loopt ook de N47 die dient als de verbindingsweg tussen Dendermonde en Lokeren.

De belangrijkste wegen in en rond Zele zijn:

  • E17: richting Antwerpen en richting Gent / Rijsel
  • N47: richting Lokeren en Dendermonde / Brussel; sluit aan met N9; aansluiting met E19
  • N445: richting Gent; sluit aan met N70; N70a en N424

Openbaar vervoer

Trein

Station van Zele

Zele telt één station op haar grondgebied, station Zele. Het ligt aan spoorlijn 57 (Aalst- Lokeren). Vanuit het station zijn rechtstreekse verbindingen mogelijk naar Brussel, Dendermonde, Lokeren en Sint-Niklaas.

Dit zijn alle huidige en voormalige (cursief) treinstations op het grondgebied Zele:

Bus

In Zele komen vooral bussen uit Dendermonde, Gent en Lokeren samen. Zele Markt, nabij de Sint-Ludgeruskerk en Zele Station zijn de belangrijkste bushaltes in de gemeente.

Fiets

Door Zele loopt één fietssnelweg, de F413. Het verbindt de gemeente met Dendermonde en Lokeren, met de fiets.

Bekende Zelenaars

Zie Lijst van Zelenaars voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zie ook

Nabijgelegen kernen

Heikant, Lokeren, Durmen, Huivelde, Overmere, Dendermonde

Zie de categorie Zele van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.