Kunnen wij binnenkort met onze planten praten?

De afgelopen jaren groeit de interesse in de relatie tussen planten en mensen. Er wordt gesproken over de communicatie tussen planten en over de mogelijkheid dat planten emoties en gevoelens hebben. Maar kunnen wij binnenkort echt met onze planten praten? En wat betekent dit voor onze samenleving?

Planten communiceren al met elkaar

Om te begrijpen of we binnenkort met onze planten kunnen praten, moeten we eerst kijken naar de manier waarop planten nu al communiceren. Planten maken gebruik van verschillende kanalen om informatie uit te wisselen, zoals geur, licht en geluid. Een voorbeeld hiervan is het vrijkomen van geurstoffen om insecten aan te trekken of af te stoten.

Maar planten kunnen ook met elkaar communiceren. Zo maken ze via hun wortels gebruik van ondergrondse netwerken om informatie uit te wisselen, zoals over de beschikbaarheid van voedingsstoffen en water. Daarnaast zijn er ook aanwijzingen dat planten signalen uitwisselen via luchtstromingen en trillingen.

De zoektocht naar emoties en gevoelens bij planten

Maar behalve communicatie onderling, zijn er ook wetenschappers die onderzoeken of planten emoties en gevoelens hebben. Onderzoekers hebben onder andere aangetoond dat planten stress kunnen ervaren en dat ze in staat zijn om pijn te voelen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door veranderingen in hun biochemie en fysiologie.

Echter is er nog veel discussie over of deze reacties en signalen aan kunnen worden gemerkt als emoties en gevoelens zoals mensen deze ervaren. Het is daarbij ook belangrijk ons te realiseren welke impact het heeft, als wij als mens aannemen hoe andere levende organismes zouden moeten 'voelen' en ervaren.

Praten met planten

Maar als planten met elkaar kunnen communiceren en mogelijk ook gevoelens hebben, betekent dit dan ook dat wij binnenkort met onze planten kunnen praten? Op dit moment is dit nog niet mogelijk.

Ja, er zijn experimenten gaande waarbij wetenschappers proberen om planten te leren reageren op menselijke stemmen en gebaren. Maar of dit echt als 'praten' kan worden gezien is natuurlijk discutabel - de planten zullen hoe dan ook niet terugpraten in woorden of zinnen zoals mensen dat van elkaar gewend zijn. Het is een vorm van éénrichtingsverkeer, en niet van een echte dialoog.

Bovendien is het nog maar de vraag of het wenselijk is dat wij met onze planten kunnen praten. In hoeverre is dit ethisch verantwoord en wat zijn de gevolgen hiervan voor onze relatie met de natuur? Zullen we planten gaan beschouwen als wezens met wie we moeten interacteren, in plaats van dat we ze beschouwen als levende organismen waar wij ons juist verantwoordelijk voor moeten voelen?

Conclusie

Hoewel planten al op verschillende manieren communiceren en mogelijk ook gevoelens hebben, is het vooralsnog niet mogelijk om echt met onze planten te praten. Of het wenselijk is om deze mogelijkheid te creëren is nog maar de vraag - het is belangrijk om ons te realiseren wat de gevolgen hiervan kunnen zijn voor de manier waarop wij naar planten en de natuur kijken. Het blijft een interessant onderwerp voor verder onderzoek.

• Referenties:
• De Moraes CM, Lewis WJ, Pare PW, Alborn HT, Tumlinson JH (1998). Herbivore-induced formation of carbon-based defensive chemicals by a forest tree. Nature 393(6683): 776–9.
• Gagliano M, Vyazovskiy VV, Borbély AA, Grimonprez M, Depczynski M (2016). Learning by Association in Plants. Scientific Reports 6:38427.
• Kirschner MW, Gerhart JC (1998). Plant cells communicate both externally and internally in response to developmental cues. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences 353(1374): 1683-8.