Bijnier

In dit artikel gaan we ons verdiepen in de fascinerende wereld van Bijnier, waarbij we alle relevante aspecten onderzoeken en een volledige en gedetailleerde visie op dit onderwerp geven. Bijnier wordt vandaag de dag beschouwd als een van de belangrijkste aspecten en is een onderwerp dat het verdient om diepgaand bestudeerd en begrepen te worden. In dit artikel zullen we de geschiedenis ervan ontdekken, de praktische toepassingen ervan, de impact ervan op de samenleving en de relevantie ervan in de wereld van vandaag. Daarnaast zullen we de verschillende perspectieven en meningen over de kwestie analyseren, waardoor we een volledige en objectieve visie over Bijnier bieden. Bereid je voor om jezelf onder te dompelen in een reis van kennis en ontdekking over Bijnier!

Bijnier
Glandula suprarenalis
Bijnier is nummer 1
Bijnier is nummer 1
Gegevens
Orgaanstelsel Endocrien systeem
Naslagwerken
Gray's Anatomy p.1278 tekst foto
MeSH Adrenal+Glands
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Bijnieren (14) en nieren (18) van een kat

De bijnieren,[1] glandulae adrenales, glandulae suprarenales[2][3] of adrenes[4] zijn kleine organen van zoogdieren (ook de mens), vogels, reptielen en amfibieën, en liggen als kapjes op de nieren, ervan gescheiden door vetweefsel. De bijnieren bestaan uit twee gedeelten die zowel anatomisch als fysiologisch te onderscheiden zijn:

  • buitenste gedeelte: bijnierschors[5] of cortex glandulae suprarenalis[3]; bevat drie lagen
  • binnenste gedeelte: bijniermerg[5] of medulla glandulae suprarenalis[3]: bestaat uit zenuwweefsel

Beide lagen hebben verschillende functies, hieronder besproken.

Bijnierschors

  • De buitenste laag (zona glomerulosa) produceert mineralocorticoïden die invloed hebben op de mineraalhuishouding. De mineralocorticoïden bestaan voor 95% uit aldosteron; aldosteron reguleert op indirecte wijze de bloeddruk door de nieren aan te zetten tot het vasthouden van water door middel van de balans tussen natrium en kalium.
  • De middelste laag (zona fasciculata) produceert de glucocorticoïden die invloed hebben op de glucosehuishouding. Glucocorticoïden bestaan voor 95% uit cortisol; cortisol bevordert o.a. de gluconeogenese.
  • De binnenste laag (zona reticularis) produceert zowel androgenen (mannelijke geslachtshormonen) als oestrogenen (vrouwelijke geslachtshormonen), maar de productie van deze hormonen valt in het niet bij die van de gonaden, en heeft dus maar weinig invloed op het tot uiting komen van primaire en secundaire geslachtskenmerken.

Bijniermerg

Het bijniermerg bevindt zich in het midden van de bijnier, onder de zona reticularis. Het bijniermerg staat in voor de productie van de catecholamines, zoals: adrenaline, noradrenaline en dopamine. Het wordt alleen geïnnerveerd door het (ortho)sympathische deel van het autonome zenuwstelsel, niet door het parasympathische deel.

Aandoeningen

Een voorbeeld van een aandoening van het bijniermerg is een feochromocytoom.

De volgende aandoeningen zijn het gevolg van een niet (goed) functionerende bijnierschors:

  • Uitval van de bijnierschors waardoor deze onvoldoende corticosteroïden aanmaakt; dit leidt tot de ziekte van Addison. Dit kan het gevolg zijn van een auto-immuunreactie tegen de bijnierschors (ziekte van Addison ofwel primaire bijnierschorsinsufficiëntie, BI) of problemen met de aansturing vanuit de hypofyse (secundaire BI). Ook kan langdurig gebruik van corticosteroïden (zoals inhalatiecorticoïden) leiden tot een verstoorde werking van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras waardoor de werking van de bijnier is verstoord (tertiaire BI).
  • Overmatige productie van cortisol, wat leidt tot syndroom van Cushing. Dit kan zowel het gevolg zijn van een adenoom op de hypofyse (ziekte van Cushing) als in de bijnierschors (syndroom van Cushing).
  • Overmatige productie van aldosteron, wat leidt tot primair hyperaldosteronisme (PHA). Dit kan onder andere het gevolg zijn van een - meestal eenzijdig - adenoom (syndroom van Conn is de naam voor deze specifieke vorm van PHA) of - meestal tweezijdige - bijnierhyperplasie.
  • Overmatige productie van androgenen, wat leidt tot adrenogenitaal syndroom.

In uitzonderingsgevallen kan men besluiten om de bijnieren te verwijderen, waarna de hormoonproductie gesubstitueerd moet worden. Men wordt dan behandeld als Addison-patiënt. In het geval van eenzijdige bijnierverwijdering neemt de overgebleven bijnier de functies over.

In Nederland is de Bijniervereniging NVACP de patiëntenorganisatie voor bijnieraandoeningen.