Smallingerland

Tegenwoordig is Smallingerland een onderwerp dat de aandacht heeft getrokken van een breed spectrum van de samenleving. Of het nu vanwege zijn impact op de industrie, zijn relevantie in de populaire cultuur of zijn invloed op wetenschappelijk gebied is, Smallingerland is erin geslaagd de barrières van geslacht, leeftijd en nationaliteit te overschrijden. In dit artikel zullen we de verschillende facetten van Smallingerland en het belang ervan in de hedendaagse wereld onderzoeken. Vanaf de oorsprong tot de toekomstige projecties zullen we ons verdiepen in een diepgaande analyse die ons in staat zal stellen de relevantie van Smallingerland in onze huidige samenleving beter te begrijpen.

Smallingerland
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Locatie van de gemeente Smallingerland (gemeentegrenzen CBS 2016)
Situering
Provincie Vlag Friesland Friesland
Coördinaten 53° 10′ NB, 6° 10′ OL
Algemeen
Oppervlakte 126,17 km²
- land 117,31 km²
- water 8,86 km²
Inwoners
(22 november 2024) 		56.661?
(483 inw./km²)
Bestuurs­centrum Drachten
Belangrijke verkeersaders    
Politiek
Burgemeester (lijst) Fred Veenstra (CDA)[1]
Zetels
Gemeenteraad
CDA
ChristenUnie
PvdA
SP
ELP
Smallingerlands Belang
VVD
GroenLinks
D66
FNP
Sociaal Lokaal Smallingerland
31
4
5
3
3
4
2
3
2
2
1
2
Economie
Gemiddeld inkomen (2023) € 34.600 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2024) € 287.000
WW-uitkeringen (2023) 15 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 8497, 9201 - 9223
Netnummer(s) 0512, 0566
CBS-code 0090
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Amsterdamse code 10405
Website smallingerland.nl
Bevolkingspiramide van de gemeente Smallingerland
Bevolkingspiramide (2023)
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Topografische gemeentekaart van Smallingerland, september 2023

Smallingerland (uitspraakⓘ) (Fries: Smellingerlân (uitspraakⓘ)) is een gemeente in het oosten van de Nederlandse provincie Friesland met als hoofdplaats Drachten. De gemeente telde 56.661 inwoners op 22 november 2024 en heeft een oppervlakte van 126,18 km². Er zijn 23.542 woningen in de gemeente Smallingerland.

Naam en geschiedenis

De gemeente Smallingerland ontleent haar naam aan Smalle Ee, een meer in het midden van de gemeente. De gemeente wordt als het ware in tweeën gedeeld door meren die de uitloper zijn van de rivier De Drait. Eerst krijgen we de Smalle Ee (ook Smalle Eesterzanding genoemd), dan vervolgens de Monnike Ee, Wijde Ee en iets verder op de Kromme Ee. Ook naar het water Smalle Ee is een klein dorp ten zuidwesten van Drachten vernoemd, waar vroeger tot 1586 een klooster heeft gestaan. Het dorp Smalle-Ee was tot omstreeks 1625 de hoofdplaats van de grietenij (gemeente), waarna Oudega het werd. Maar tot circa 1667 werd nog beurtelings rechtgesproken in Smalle Ee en Oudega. Oudega bleef de hoofdplaats tot 1816, daarna heeft Opeinde die functie even overgenomen tot 1823 toen Drachten de hoofdplaats werd. De plaats Drachten is een samenvloeiing van twee kleine boerendorpen, Noorder- en Zuider Drachten.

Kernen

De gemeente Smallingerland telt veertien officiële kernen. De hoofdplaats is Drachten en is verreweg de grootste plaats binnen de gemeente Smallingerland. De Nederlandse namen zijn de officiële, met uitzondering van De Tike. De plaatsnaamborden van de dorpen zijn tweetalig, in het Nederlands en in het Fries.

Dorpen

Aantal inwoners per woonkern per 2023.

Nederlandse naam Friese naam Inwoners
Drachten Drachten 44.990
Boornbergum Boarnburgum 1.835
Opeinde De Pein 1.730
Oudega Aldegea 1.670
Drachtstercompagnie Drachtsterkompenije 1.525
Rottevalle De Rottefalle 1.410
Houtigehage De Houtigehage 925
De Wilgen De Wylgen 670
Nijega Nyegea 490
De Tike (of Tieke) De Tike 350
De Veenhoop De Feanhoop 260
Kortehemmen Koartehimmen 145
Goëngahuizen Goaiïngahuzen 55
Smalle Ee Smelle Ie 45

Bron: Gemeente Smallingerland/CBS

Buurtschappen

Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:

Bevolkingsgroei

De gemeente Smallingerland is tot 2012 voortdurend gegroeid. In 2013 is er voor het eerst sprake van een kleine teruggang.

  • 1960 - 25.730
  • 1970 - 38.627
  • 1980 - 48.472
  • 1990 - 50.229
  • 2000 - 52.437
  • 2010 - 55.271
  • 2011 - 55.436
  • 2012 - 55.456
  • 2013 - 55.454
  • 2019 - 55.939
  • 2022 - 55.863
  • 2024 - 56.654

Bron: CBS Statline

Millennium Gemeente

Smallingerland is de eerste Friese Millennium Gemeente.

Politiek

Huidige zetelverdeling gemeenteraad
           
De 31 zetels zijn als volgt verdeeld:

De gemeenteraad van Smallingerland bestaat uit 31 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1994:

Partij 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2022
CDA 10 7 8 8 7 6 5 4 5[a]
ChristenUnie[b] - - - 3 4 4 5 4 5
PvdA 11 7 8 7 11 7 6 4 4[c]
SP - - 2 2 3 2 4 2 3
ELP - - - - - - 3 7[d] 3[e]
Smallingerlands Belang - - - - 1 2 2 3[d] 3[e]
VVD 3 3 3 3 2 4 2 2 3
GroenLinks 2 3 3 2 1 2 1 2 2
D66 2 3 1 1 - 1 2 2 2
FNP 1 1 1 1 1 2 1 1 1
Gemeentebelangen Smallingerland - 4 2 4 1 1 - - -
RPF 1 2 2 [b] - - - - -
GPV 1 1 1 [b] - - - - -
Totaal 31 31 31 31 31 31 31 31 31
*2022-2026: Raadslid van Smallingerlands Belang heeft zich aangesloten bij de ELP.

Geboren in Smallingerland

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
 Vlag Leeuwarden Leeuwarden       Vlag Tietjerksteradeel Tietjerksteradeel
Vlag Achtkarspelen Achtkarspelen  		      
           
 Vlag Heerenveen Heerenveen   Vlag Westerkwartier Westerkwartier (Gr) 
           
        Vlag Opsterland Opsterland        

Cultuur

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, oorlogsmonumenten en kunstwerken, zie:

Kunst in de openbare ruimte

In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie: