Jon Fosse

Jon Fosse 2007

Algemene informatie

Volledige naam

Jon Olaf Fosse

Geboren

29 September 1959

Geboorteplaats

Haugesund

Land

Noorwegen

Beroep

Dramatist, schrijver

Werk

Invloeden

Meister Eckhart, Tarjei Vesaas, Samuel Beckett, Georg Trakl

Bekende werken

Septologie

Uitgeverij

Uitgeverij Oevers

Dbnl-profiel

(en) IMDb-profiel

Portaal

Literatuur

Jon Fosse (Haugesund, 29 september 1959) is een Noorse schrijver van romans, korte verhalen, poëzie, kinderboeken, essays en toneelstukken. Hij groeide op in Strandebarm in Kvam in de provincie Hordaland. Hij schrijft hoofdzakelijk in Nynorsk. Hij won de Nobelprijs voor Literatuur in 2023.

Biografie

Jon Fosse is geboren in Haugesund, Noorwegen. Door een ernstig ongeval toen hij zeven was heeft hij een bijna-doodervaring gehad. Deze bijna-doodervaring heeft een grote invloed gehad op zijn latere werk.

Fosse schreef zich in aan de Universiteit van Bergen en studeerde vergelijkende literatuurwetenschap. Zijn debuutroman Raudt, svart werd gepubliceerd in 1983, geschreven in het Nynorsk, een van de twee officiële schrijftalen van het Noors. Zijn werk is in meer dan 40 landen vertaald.

In 2011 is hem de gunst verleend om te wonen in Grotten, een ereresidentie die de koning aan een kunstenaar toewijst. Het is een villa, gebouwd boven op een kunstmatige grot, op het terrein van het Koninklijk Paleis in het centrum van Oslo. Wie deze eer wordt toebedeeld mag er blijven wonen tot aan zijn dood.

In 2015 ontving Fosse de prestigieuze Literatuurprijs van de Noordse raad voor zijn trilogie Andvake (vertaald in het Nederlands als Slapeloos), Olavs draumar en Kveldsvævd. In 2023 won hij de Nobelprijs voor Literatuur voor zijn innovatieve toneelstukken en proza die een stem geven aan het onzegbare.

Werk

Proza

Raudt, svart (1983)
Stengd gitar (1985)
Blod. Steinen er (1987)
Naustet (1989)
Flaskesamlaren (1991)
Bly og vatn (1992)
To forteljingar (1993)
Prosa frå ein oppvekst (1994)
Melancholia 1, 1995; Nederlands Melancholie 1, vertaald door Edith Koenders / Adriaan van der Hoeven, Uitgeverij Oevers, 2019
Melancholia 2, 1996; Nederlands Melancholie 2, vertaald door Edith Koenders / Adriaan van der Hoeven, Uitgeverij Oevers, 2020
Eldre kortare prosa med 78 bilete av Camilla Wærenskjold (1998)
Morgon og kveld, 2000; Nederlands Ochtend en avond, vertaald door Marianne Molenaar, Uitgeverij Wereldbibliotheek, 2005
Det er Ales (2003)
Andvake, 2007; Nederlands Slapeloos, vertaald door Marianne Molenaar, Uitgeverij Wereldbibliotheek, 2010
Kortare prosa (2011)
Olavs draumar (2012)
Det andre namnet - Septologien 1-2, 2019; Nederlands Septologie 1-2 De andere naam
Eg er ein annan - Septologien 3-5, 2020; Nederlands Septologie 3-5 Ik is een ander
Eit nytt namn - Septologien 6-7, 2021; Nederlands Septologie 6-7 Een nieuwe naam, vertaald door Marianne Molenaar, Uitgeverij Oevers, 2022
Kvitleik, 2023; Nederlands Een schitterend wit, vertaald door Marianne Molenaar, Uitgeverij Oevers, 2023

Poëzie

Engel med vatn i augene (1986)
Hundens bevegelsar (1990)
Hund og engel (1992)
Dikt 1986-1992 (1995)
Nye dikt 1991-1994 (1997)
Dikt 1986-2001 (2001)
Auge i vind (2003)
Stein til stein (2013)

Essays

Frå telling via showing til writing (1989)
Gnostiske essay

Toneel

Scheiden zullen we toch nooit (Og aldri skal vi skiljast, 1994)
De naam (Namnet, 1995) – Ibsen-Prijs (1998), Nestroy-Theaterprijs (2000)
Er komt nog iemand (Nokon kjem til å komme, 1996)
Het kind (Barnet, 1996)
Moeder en kind (Mor og barn, 1997)
De zoon (Sonen, 1997)
De nacht zingt haar liederen (Natta syng sine songar, 1997)
Een zomernacht (Ein sommars dag, 1999)
De gitaarman (Gitarmannen, 1999)
Droom in de herfst (Draum om hausten, 1999)
Bezoek (Besøk, 2000)
Winter (Vinter, 2000)
– (Vakkert (2001)
– (Dødsvariasjonar (2001)
Lila/paars (Lilla, 2003)
Slaap (Svevn, 2005)
– (Rambuku (2006)
– (Skuggar (2006)
– (Eg er vinden (2007)

Kinderboeken

Zuster (Søster, 2000) – Bekroond met de Jeugdliteratuurprijs 2007

Prijzen

1997 - Aschehougprijs
1999 - Doblougprijs
2000 - Nestroy-Theaterprijs
2005 - Orde van Sint-Olaf
2010 - Internationale Ibsenprijs
2015 - Literatuurprijs van de Noordse Raad
2023 - Nobelprijs voor Literatuur

Externe links

(de) "Jon Fosse: Der Name" op festspielfreunde.at
(no) Jon Fosse in de Norsk biografisk leksikon
(en) Jon Fosse, Cultural City Bergen 2000 (via archive.is)

Winnaars van de Nobelprijs voor Literatuur

1901: Prudhomme · 1902: Mommsen · 1903: Bjørnson · 1904: Mistral, Echegaray · 1905: Sienkiewicz · 1906: Carducci · 1907: Kipling · 1908: Eucken · 1909: Lagerlöf · 1910: Heyse · 1911: Maeterlinck · 1912: Hauptmann · 1913: Tagore · 1915: Rolland · 1916: Heidenstam · 1917: Gjellerup, Pontoppidan · 1919: Spitteler · 1920: Hamsun · 1921: France · 1922: Benavente · 1923: Yeats · 1924: Reymont · 1925: Shaw · 1926: Deledda · 1927: Bergson · 1928: Undset · 1929: Mann · 1930: Lewis · 1931: Karlfeldt · 1932: Galsworthy · 1933: Boenin · 1934: Pirandello · 1936: O'Neill · 1937: Gard · 1938: Buck · 1939: Sillanpää · 1944: Jensen · 1945: Mistral · 1946: Hesse · 1947: Gide · 1948: Eliot · 1949: Faulkner · 1950: Russell · 1951: Lagerkvist · 1952: Mauriac · 1953: Churchill · 1954: Hemingway · 1955: Laxness · 1956: Jiménez · 1957: Camus · 1958: Pasternak · 1959: Quasimodo · 1960: Perse · 1961: Andrić · 1962: Steinbeck · 1963: Seferis · 1964: Sartre (geweigerd) · 1965: Sjolochov · 1966: Agnon, Sachs · 1967: Asturias · 1968: Kawabata · 1969: Beckett · 1970: Solzjenitsyn · 1971: Neruda · 1972: Böll · 1973: White · 1974: Johnson, Martinson · 1975: Montale · 1976: Bellow · 1977: Aleixandre · 1978: Singer · 1979: Elýtis · 1980: Miłosz · 1981: Canetti · 1982: García Márquez · 1983: Golding · 1984: Seifert · 1985: Simon · 1986: Soyinka · 1987: Brodsky · 1988: Mahfoez · 1989: Cela · 1990: Paz · 1991: Gordimer · 1992: Walcott · 1993: Morrison · 1994: Oë · 1995: Heaney · 1996: Szymborska · 1997: Fo · 1998: Saramago · 1999: Grass · 2000: Gao · 2001: Naipaul · 2002: Kertész · 2003: Coetzee · 2004: Jelinek · 2005: Pinter · 2006: Pamuk · 2007: Lessing · 2008: Le Clézio · 2009: Müller · 2010: Vargas Llosa · 2011: Tranströmer · 2012: Mo · 2013: Munro · 2014: Modiano · 2015: Aleksijevitsj · 2016: Dylan · 2017: Ishiguro · 2018: Tokarczuk · 2019: Handke · 2020: Glück · 2021: Gurnah · 2022: Ernaux · 2023: Fosse ·

Bibliografische informatie