Zaadcel
Uiterlijk naar zijbalk verplaatsen verbergen
Spermatozoïden bij algen en planten.
Een zaadcel, antherozoïde, spermatozoïde of spermatozoön (meervoud: spermatozoa) is de mannelijke (haploïde) geslachtscel. Afhankelijk van de levenscyclus van het soort worden de zaadcellen door haploïde organismen gevormd door mitose zoals bij mossen, varens en vele algen in antheridia, of bij diploïde organismen door meiose (reductiedeling) zoals bij dieren in de testes. Dierlijke zaadcellen werden in 1677 door Antoni van Leeuwenhoek ontdekt.
Een zaadcel kan een eicel bevruchten om een zygote te vormen, die dan, afhankelijk van de levenscyclus, tot een nieuw organisme kan uitgroeien of zich meiotisch delen.
Dieren
Bij mannelijke dieren worden zaadcellen in grote hoeveelheden gemaakt in de teelballen en in het sperma bij de ejaculatie met miljoenen tegelijk uit het lichaam getransporteerd.
Menselijke zaadcel
Menselijke zaadcellen hebben een kop van 0,005 bij 0,003 mm en een zweepstaartje van 0,05 mm lang. De staart wordt door de zaadcel gebruikt om zich voort te bewegen. De zaadcel bevat slechts een zeer kleine hoeveelheid cytoplasma, hij heeft de specifieke functie van het transport van het DNA. Onder normale omstandigheden bevat een zaadcel de informatie die het geslacht van een kind bepaalt.
Net voor de staart liggen erg veel mitochondriën die voor de energievoorziening dienen. In de kop van de zaadcel zit het acrosoom, dat een enzym bevat waarmee de eiwitlaag van de eicel afgebroken kan worden. Zo kan de zaadcel de eicel binnendringen.
Een zaadcel kan in het lichaam van de vrouw gemiddeld twee dagen overleven. Onder gunstige omstandigheden kunnen zaadcellen tot zes tot tien dagen na geslachtsgemeenschap in het lichaam van een vrouw overleven en soms nog langer. Hierdoor kan bij een eisprong tot zeven dagen (of meer) na geslachtsgemeenschap in sommige gevallen tot een bevruchting leiden.
Om vast te stellen of een man onvruchtbaar is kan een semenanalyse gedaan.
Zaadcel
Bronnen
- ↑ Ned. Tijdschrift voor Geneeskunde 2005; 149, pp. 1207-1210
· 
· 
Levenscyclus en voortplanting van organismen
· ·
Voortplantingssysteem bij zoogdieren
· 
·
Beschrijvende plantkunde: terminologie voor zaadplanten
Algemeen, habitus
| Levensvorm, groeivorm: | fytografie · boom · boomkruin · bladverliezend · chamefyt · dwergstruik · eenjarige plant · epifyt · fanerofyt · fenologie · geofyt · grasachtige plant · groeivorm · groenblijvend · halfstruik · hapaxant · heester · helofyt · hemikryptofyt · houtige plant · hydrofyt · klimplant · kruidachtig · levensduur · levensvorm · liaan · loofboom · loofverliezend · meerjarige plant · monocarpisch · naaldboom · overblijvend kruid · overblijvende plant · pol · rozet · struik · succulent · teloomtheorie · thallus · therofyt · tweejarige plant · vaste plant · waterplant |
| Anatomie & morfologie: | apoplast · bladgroenkorrel · celwand · chloroplast · collenchym · cortex · cuticula · eicel · epidermis · felleem · fellogeen · felloderm · floëem · gameet · gametofyt · haar · houtvat · huidmondje · hypodermis · intercellulair · klierhaar · kurk · kurkcambium · kurkschors · merg · meristeem · middenlamel · palissadeparenchym · parenchym · periderm · plantaardige cel · plastide · schors · sclereïde · sclerenchym · spermatozoïde · sponsparenchym · steencel · stippel · symplast · topmeristeem · trachee · tracheïde · tylose · vaatbundel · vacuole · vrucht · xyleem · zaadcel · zeefvat · zygote |
| Wortel: | bijwortel · centrale cilinder · diktegroei · endodermis · exodermis · luchtwortel · medulla · merg · penwortel · pericambium · pericykel · rhizodermis · rizoïde ·secundaire diktegroei · centrale cilinder · topmeristeem · wortel · wortelhaar · wortelmutsje · zijwortel |
| Stengel, stam: | bast · cambium · centrale cilinder · cladodium · cladofyl · concaulescentie · cortex · diktegroei · fyllocladium · knoop · lenticel · metatopie · stekel · stele · spil · stengel · tak · topmeristeem · schors · stam · uitloper · vertakking · wortelstok |
| Blad: | ader · blad · bladgroen · bladgroenkorrel · bladkussen · bladmoes · bladnerf · bladschede · bladschijf · chloroplast · bladstand · bladsteel · bladvoet · catafyl · cladoprofyllum · chlorenchym · fyllodium · fyllotaxis · hoofdnerf · kokertje · ligula · nerf · nervatuur · prefoliatie · ptyxis · steunblaadje · tongetje · tuitje · vernatie · zaadlob · zijnerf |
· ·
Beschrijvende bryologie: terminologie voor levermossen, mossen en hauwmossen
| Gametofytfase: | androecium · antheridium · archegonium · archegoniumbuik · bijcellen · blad · bladnerf · bladoortje · broedlichaam · calyptra · dorsale vleugel · duces · eicel · fylloïde · gametangium · gametofoor · gameet · haploïdie · huikje · lamel · merg · mosknop · protonema · rizoïde · socii · spermatozoïde · stereïde · topvleugel · voorkiem |
| Sporofytfase: | basaal membraan · cilia · columella · dekseltje · elatere · endostoom · epifragma · exospore · exostoom · grondvlies · gynoecium · halskanaal · diploïdie · hoofdcellen · kapselmond · kapselsteel · operculum · parafyse · peristoom · peristoomtand · processus · segmenten · seta · sporangium · sporekapsel · spore · sporofyt · sporogoon · theca · trommelvlies · venter · voorperistoom · wimpers · zuiltje · zygote |
| Morfologie & anatomie: | acrocarp mos · centrale cilinder · cladocarp mos · cuticula · epidermis · folieus levermos · huidmondje · levensvorm · pleurocarp mos · slaapmos · sluitcel · thalleus levermos · topkapselmos |
· ·
Plantkunde en deelgebieden
Geobotanie (planten als onderdeel van de biosfeer)
Idiobotanie (planten onder gecontroleerde omstandigheden)
| Bijzondere plantkunde: | algologie · bryologie · dendrologie · fycologie · lichenologie · mycologie · pteridologie |