Oud-Turnhout

Uiterlijk naar zijbalk verplaatsen verbergen Oud-Turnhout
Gemeente in België Vlag van België
Vlag van Oud-Turnhout Wapen van Oud-Turnhout (Details) (Details)
Oud-Turnhout (België)
Oud-Turnhout
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Turnhout
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
39,17 km² (2021)
73,67%
14,38%
11,95%
Coördinaten 51° 19' NB, 4° 59' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
14.734 (01/01/2023)
49,55%
50,45%
376,16 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
19,68%
57,14%
23,18%
Buitenlanders 13,9% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Bob Coppens (N-VA)
Bestuur N-VA, Groen, LB18
Zetels
N-VA
CD&V-pluS
Vlaams Belang
Groen
LB18
23
8
8
3
3
1
Economie
Gemiddeld inkomen 21.935 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 5,24% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2360
Deelgemeente
Oud-Turnhout
Zonenummer 014
NIS-code 13031
Politiezone Regio Turnhout
Hulpverleningszone Taxandria
Website www.oud-turnhout.be
Detailkaart
Kaart provincie Antwerpen
ligging binnen het arrondissement Turnhout
in de provincie Antwerpen
Portaal  Portaalicoon   België

Oud-Turnhout is een gemeente in het noordoosten van de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente behoort tot het kieskanton Turnhout en het gerechtelijk kanton Arendonk. De Kempense gemeente telt ruim 14.000 inwoners. Oud-Turnhout wordt in het zuiden doormidden gesneden door de E34.

Toponymie

De naam Oud-Turnhout duikt reeds op vanaf de 14de eeuw als Vetus Turnholtum (1333), Oud-Tuernout (1405) en Viès-Tournout (1414). Uit een akte van schenking (1187) van Gerard van Duffel aan de Tempeliers blijkt dat het vroegste Turnhout inderdaad in het huidige Oud-Turnhout lag. Ook uit een pauselijk onderzoek naar de bezittingen van de Orde van Malta (1373) wordt vermeld dat daar een laathof bij was van de hospitaalridders van de Commanderij van Ter Braecke/Chantraine. Deze bezittingen lagen in Oud-Turnhout, tussen de huidige Kerkstraat en de Van der Bekenlaan en werden in 1796 verkocht.

Geschiedenis

De oudste sporen van bewoning zijn van het laat Midden-Paleolithicum. Vanaf het Mesolithicum tot de 12e en 13e eeuw is er meestal bewoning geweest op een dekzandrug, waarop ook de kerk werd gebouwd. Dit werd vastgesteld bij in 1996 uitgevoerde opgravingen. Tijdens opgravingen op het bedrijventerrein Bentel werd in 2011 een (graf)kuil met gecremeerde beenderen en gepolijste artefacten in vuursteen uit het midden-neolithicum (4de millennium BC) aangetroffen. Het is een unieke ontdekking, omdat er in de Kempen zeer weinig sporen zijn teruggevonden uit die periode.

De bebouwing ging zich meer en meer in de richting van de rand van de vallei van de Aa concentreren, waardoor de kerk een wat excentrische ligging kreeg. Er ontstonden een aantal gehuchten, maar de belangrijkste nederzetting ontwikkelde zich om het Kasteel van de hertogen van Brabant en dit werd de kern van de stad Turnhout. In 1395 werd te Oud-Turnhout de priorij Corsendonk opgericht, die tot 1796 heeft bestaan.

19e eeuw

De gehuchten van Oud-Turnhout bleven lange tijd afhankelijk van de stad, wat echter tot wrijvingen leidde. Bewoners van deze gehuchten richtten een verzoek tot afscheiding van de stad op 22 juli 1836. Deze werd net zoals de latere aanvragen uit 1852 en 1853 verworpen. In 1858 echter gaf de Kamer van Volksvertegenwoordigers een gunstig advies en stemde de Senaat eveneens in, zodat koning Leopold I op 29 december 1858 het besluit tekent waardoor Oud-Turnhout op 1 januari 1859 een zelfstandige gemeente werd met 2.807 inwoners.

Bij het graven van het kanaal Dessel-Schoten stootte men in 1846 op rijke lagen kleigrond en daardoor ontstond een industrieel centrum met steen-, pannen- en cementfabrieken. Dat bracht dan weer een immigratie en huisvesting van mensen uit meer zuidelijke gemeenten met zich mee, waardoor Oosthoven ontstond. Via datzelfde kanaal werd de aanvoer van kalk en mest mogelijk voor een betere bemesting van de landbouwgrond, zodat de landbouwproductie sterk toenam, wat dan weer een immigratie vanuit Nederland (Noord-Brabant) veroorzaakte. Het centrum werd verder ontsloten door de aanleg van tramlijnen richting Turnhout, Arendonk en Mol.

20ste eeuw

Kerkelijk

Wapenschild

Het wapenschild is het oorspronkelijke wapen van de familie van der Beken-Pasteel. Jonkheer Frans Van der Beken-Pasteel was trouwens ook de eerste burgemeester. Het schild werd goedgekeurd in een Koninklijk Besluit van 13 januari als zijnde "in zilver drie leeuwen van keel, geklauwd en getongd van lazuur"

Geografie

Woonkernen

Er zijn drie grote woonkernen:

Daarnaast telt de gemeente door haar landelijk karakter nog twaalf minder dichtbebouwde zones met een eigen naam:

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
        Ravels        
           
 Turnhout   Arendonk 
           
 Kasterlee              Retie 

Bezienswaardigheden

Oud-Turnhout werd in april 2016 door de Vlaamse regering erkend als onroerenderfgoedgemeente. De voorwaarde om zo'n erkenning te krijgen is dat de gemeente een eigen beleid aangaande onroerend erfgoed uitbouwt. In Vlaanderen zijn er naast Oud-Turnhout nog negen andere gemeenten die deze erkenning kregen.

Geklasseerde monumenten

Oorlogsmonumenten

Andere

Natuur en landschap

Oud-Turnhout ligt aan de Aa, in de Antwerpse Kempen op een hoogte van 20-35 meter. De Aa stroomt in zuidwestelijke richting, naar de Kleine Nete. Andere riviertjes zijn de Rode Loop en de Wamp, die eveneens naar de Kleine Nete stromen.

Oud-Turnhout kent de volgende natuurgebieden:

Demografie

Samenstelling

Het aantal inwoners op 31/12/2019 bedroeg 13.953, waarvan 6.982 mannen en 6.971 vrouwen, verdeeld over 5.815 gezinnen. Dat is een toename van 304 inwoners ten opzichte van 2018.
Op 31/12/2019 waren er 1.810 niet-Belgen in de gemeente, verdeeld over 73 nationaliteiten (12,97% van de bevolking). De grootste groep zijn de Nederlanders: 1.313.

Demografische ontwikkeling

Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal
1992 11.677
1993 11.824
1994 12.040
1995 12.191
1996 12.296
1997 12.440
1998 12.389
1999 12.424
2000 12.413
2001 12.444
2002 12.456
2003 12.423
2004 12.475
2005 12.567
2006 12.653
2007 12.633
2008 12.677
2009 12.816
2010 12.872
2011 12.915
2012 12.905
2013 12.965
2014 13.040
2015 13.163
2016 13.307
2017 13.447
2018 13.517
2019 13.662
2020 13.977
2021 14.201
2022 14.402
2023 14,734

Politiek

Structuur

De gemeente Oud-Turnhout ligt in het kieskanton Turnhout en het provinciedistrict Turnhout. Deze maken deel uit van het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en de kieskring Antwerpen. De gemeenteraad vindt plaats elke derde donderdag van de maand (uitgezonderd juli en augustus). Het college van burgemeester en schepenen komt bij elkaar elke woensdag (niet openbaar).

Oud-Turnhout Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen Turnhout Oud-Turnhout
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Mechelen-Turnhout Turnhout Turnhout Oud-Turnhout
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeesters
Tijdspanne Burgemeester
1859 - 1868 Franciscus van der Beken-Pasteel
1868 - 1872 Guilielmus Luyten
1872 - 1885 Jacobus Peeters
1885 - 1890 Jacobus Van Miert
1890 - 1904 Jacobus Broeckx
1904 - 1921 Joannes Guillielmus Luyten
1921 - 1939 Josephus Jacobus Embrechts
1939 - 1947 Jan Roes
1947 - 1948 Jozef Clement Van Miert
1948 - 1971 Alfons Frans Van Loon
1971 - 1989 Jan Nuyts (CVP)
1989 - 2010 Jef Kersemans (CVP / CD&V)
2011 - 2016 Leo Nys (CD&V)
2016 - 2018 Jos Vinckx (CD&V)
2019 - heden Bob Coppens (N-VA)
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Partij of kartel 10-10-1976 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006 14-10-2012 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 19 % 21 % 21 % 21 % 23 % 23 % 23 % 23 % 23
SP1 / sp.a2 / CD&V-plusB 15,661 2 27,181 6 23,111 5 19,751 4 13,361 3 15,272 3 9,822 2 27,5B 8
CVP1 / CD&V-N-VAA / CD&V2 / CD&V-plusB 63,921 14 52,241 13 44,651 12 46,621 12 33,841 9 41,29A 11 29,292 8
VU1 / VU-ID2 / N-VA3 - 10,351 1 8,761 1 17,122 4 - 32,763 9 29,53 8 3
PVV1 / VLD2 / Oud-Turnhout Plus3 / LB184 - 10,231 1 10,081 2 13,682 2 14,362 3 15,422 3 8,163 1 8,44 1
Agalev1 / Groen!2 / Groen3 - - 8,541 1 12,611 2 11,241 2 11,572 2 11,083 2 13,33 3 3
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - - - 10,071 2 16,452 4 8,902 1 14,62 3 2
NIEUW Oud-Turnhout - - - - - - - 6,1 0
GEMBEL - - - 7,34 1 - - - - -
OTG - - 4,87 0 - - - - - -
CSP 20,42 3 - - - - - - - -
Totaal stemmen 5628 6855 7556 8224 8441 8601 8693 9053
Opkomst % 96,65 95,52 94,99 94,58 92,66 93,1
Blanco en ongeldig % 4,46 4,58 3,73 4,78 3,42 3,73 2,62 3,4

Het resultaat van de partij(en) die een bestuursmeerderheid vormde(n), staat vetjes in de tabel. De grootste partij is in kleur. https://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2018/index.html#/gemeente/13031

Samenwerkingsverbanden

Cultuur

Muziekvereniging

Koninklijke Harmonie Sint-Antonius vzw

Evenementen

Centrum Oosthoven Zwaneven

Onderwijs

Sport

Sportinfrastructuur

Centrum Zwaneven Oosthoven

Sportevenementen

Bekende personen

Zustergemeenten

Nabijgelegen kernen

Turnhout, Zwaneven, Oosthoven

Externe links

Mediabestanden Bibliografische informatie Vlag van België · · Sjabloon bewerken Vlag van de provincie Antwerpen Gemeenten in de provincie Antwerpen

Aartselaar · Antwerpen · Arendonk · Baarle-Hertog · Balen · Beerse · Berlaar · Boechout · Bonheiden · Boom · Bornem · Borsbeek · Brasschaat · Brecht · Dessel · Duffel · Edegem · Essen · Geel · Grobbendonk · Heist-op-den-Berg · Hemiksem · Herentals · Herenthout · Herselt · Hoogstraten · Hove · Hulshout · Kalmthout · Kapellen · Kasterlee · Kontich · Laakdal · Lier · Lille · Lint · Malle · Mechelen · Meerhout · Merksplas · Mol · Mortsel · Niel · Nijlen · Olen · Oud-Turnhout · Putte · Puurs-Sint-Amands · Ranst · Ravels · Retie · Rijkevorsel · Rumst · Schelle · Schilde · Schoten · Sint-Katelijne-Waver · Stabroek · Turnhout · Vorselaar · Vosselaar · Westerlo · Wijnegem · Willebroek · Wommelgem · Wuustwezel · Zandhoven · Zoersel · Zwijndrecht
België: Provincies · Gemeenten